Մաստոդինիա․ կրծքի ցավ և այտուցվածություն

Մաստոդինիան սուբյեկտիվորեն տհաճ զգացողությունն է կաթնագեղձի շրջանում, կոշտացումն ու ցավը, այտուցվածությունը, հպվելիս բարձր զգայունությունը։ Մաստոդինիայի համախտանիշը նախադաշտանային համախտանիշի դրսևորումներից մեկն է, կարող է լինել նաև հղիության, նևրոզի, սեռահասունացման տարիք մուտք գործելու նշան, կամ էլ առաջանալ օրգանիզմում տարաբնույթ խանգարումների արդյունքում։

Մաստոդինիայի առաջացման հիմքում ընկած է հորմոնային անհավասարակշռությունը կամ հոգեհուզական խանգարումները, որոնք միջնորդավորված ազդեցություն են ունենում հորմոնների մակարդակի վրա։

Կյանքում առնվազն մեկ անգամ այս խնդրին բախվում է յուրաքանչյուր կին։ Այն առաջացնում է հոգեբանական և ֆիզիկական տհաճ վիճակ, հանգեցնում սթրեսի և աշխատունակության անկման։

Պատճառները

Մաստոդինիայի առաջացման պատճառները մեծաթիվ են, ահա հիմնականները՝

• սեռահասունացման տարիքում, հղիության, կլիմաքսի ընթացքում նկատվող հորմոնային շեշտակի տատանումներ, 
• կաթնագեղձի բորբոքում (ոչ վարակիչ կամ թարախային մաստիտ), 
• գեղձի բարորակ կամ չարորակ ուռուցքներ (ադենոմաներ, քաղցկեղ), 
• կրծքի վնասվածքներ, վիրահատություններ, ինչպես նաև պլաստիկ վիրահատություն,
• նախադաշտանային համախտանիշ, 
• բժշկական աբորտ, արհեստական ծննդաբերություն, 
• օրալային բեղմնականխիչների, ձվազատումը խթանող դեղամիջոցների ընդունում,
• սխալ ընտրված կրծքկալ (նեղ, փոքր չափսի), 
• միալգիաների, օստեոխոնդրոզի, միջողնային նևրալգիայի, սրտի ցավի տարածում,
• լյարդի և երիկամների հիվանդություններ, նյութափոխանակության խանգարում,
• սթրեսներ և նևրոզներ։

Տեսակները

Ըստ առաջացման պատճառի՝ մաստոդինիան լինում է՝

• ֆիզիոլոգիական (սեռահասունացման տարիք, հղիություն, մենոպաուզա), 
• ախտաբանական (կրծքի կամ հարևան օրգանների հիվանդության ախտանշան)։ 

Ըստ առաջացման բնույթի՝

• պարբերական (առաջանում է պարբերաբար, կապված է դաշտանային ցիկլի փուլերի հետ), 
• ոչ պարբերական (առաջանում է առանց որոշակի պարբերականության)։

Ախտանշանները

Սովորաբար պարբերաբար զգացվող ցավն անմիջականորեն կապված է լինում դաշտանային ցիկլի հետ, հաճախ զգացվում է երկրորդ փուլում։ Այն պայմանավորված է պրոգեստերոնի անբավարարությամբ կամ էստրոգենների հավելուրդային արտադրմամբ։ Դրսևորման միջին տարիքը 20-40 տարեկանն է։

Դրսևորումները՝

• ձգող կամ նվվացող, ճնշող ցավ կրծքում, 
• կրծքի մեծացում, փքվածություն, 
• պտուկների և մաշկի բարձր զգայունություն, տհաճ զգացում հպվելիս,
• տհաճ զգացողություններ երկու կրծքում էլ, 

Ոչ պարբերական ձևի դեպքում ախտանշաններն ի հայտ են գալիս անկախ ցիկլից։

Դրսևորումները՝

• թույլ կամ այրող ցավ կրծքում, 
• ցավն առաջանում է պարբերաբար կամ տևական է լինում, 
• սովորաբար ցավը միակողմանի է լինում, տեղային՝ կինը կարող է հստակ ցույց տալ ցավի օջախը, 
• արտադրություն պտուկից, 
• կարմրածություն, 
• կուրծքը չի փքվում և զգայունությունը չի սրվում, 
• առաջանում է միջինում 40 տարեկանից հետո։ 

Մաստոդինիայի վտանգն այն է, որ այն կարող է լինել նորագոյացության կամ հյուսվածքների բորբոքման առաջին նշանը։ Հաճախ մաստոդինիան քողարկում է սոմատիկ այլ հիվանդությունները։

Ախտորոշումը

Մաստոդինիայի ախտանշանների ի հայտ գալուն պես հարկավոր է դիմել բժշկի, ով կզննի կուրծքը։ Հարկավոր է կատարել գեղձի ուլտրաձայնային հետազոտություն, ինչպես նաև մամոգրաֆիա, ուռուցքի կասկածի դեպքում՝ գեղձի հյուսվածքի բիոպսիա։

Սովորաբար կատարվում է արյան ընդհանուր հետազոտություն՝ ուղղված սեռական հորմոնների (էստրոգեներ, պրոգեստերոն և այլն) մակարդակի որոշմանը։

Բուժումը

Մաստոդինիայի ախտորոշմամբ և բուժմամբ զբաղվում է գինեկոլոգը և մամոլոգը։ Հիմնականում պատճառի վերացման դեպքում ցավն անցնում է առանց բուժման։ Անհրաժեշտության դեպքում՝ կախված դրությունից, բժիշկը որոշ դեղամիջոցներ է նշանակում։

Ուռուցքային և կիստոզային պրոցեսների, աբսցեսի դեպքում հարցը լուծվում է վիրաբուժության և հաջորդող թերապիայի միջոցով։

Կարդացեք՝ Կաթնագեղձի կիստա

Կանխատեսումները հիմնականում դրական են լինում։ Դեղորայքային բուժման դեպքում ցավն իսպառ վերանում է։ Ուռուցքի զարգացման դեպքում կանխատեսումը կախված է նորագոյացության տեսակից։