Գալակտորեա՝ կաթնագեղձերից կաթի ակամա արտադրություն
15539
Երջանիկ մայրությունը շատերը զուգորդում են կրծքով կերակրման հետ, և շատ քիչ կանայք գիտեն, որ կաթնագեղձերից կաթի արտադրությունը, եթե լակտացիա չէ, ապա առողջական խնդիրների մասին ահազանգ է:
Գալակտորեա՝ կաթի ակամա արտադրություն, կարող են ունենալ ոչ միայն կանայք, այլև տղամարդիկ ու երեխաները՝ անկախ տարիքից:
Ախտանշանները
Գալակտորեան դժվար է անվանել հիվանդություն, դա թերևս օրգանիզմում առկա հորմոնային անհավասարակշռության դրսևորումն է:
Ախտանշաններից են՝
- դաշտանային ցիկլի խանգարումները (ամենորեա կամ օլիգոմենորեա),
- լիբիդոյի նվազում կամ էրեկտիլ դիսֆունկցիա (տղամարդկանց դեպքում),
- գլխացավ,
- տեսողության վատթարացում,
- կորյակների առաջացում (ակնե), ավելորդ մազերի աճ կրծքերի և կզակի շրջանում:
Առաջացման պատճառները
Գալակտորեա առաջացնում է հիպոֆիզում (մակուղեղ) արտադրվող պրոլակտին հորմոնը: Պրոլակտինի ավելցուկային արտադրությանը կարող են նպաստել ստորև թվարկված բոլոր գործոնները՝
- դեղամիջոցները՝ հակադեպրեսանտներ, տրանկվիլիզատորներ, թմրադեղային ցավազրկողներ, սեդատիվ (հանգստացնող) դեղեր, hամակցված օրալային հակաբեղմնավորիչներ, ստերոիդային հորմոններ և այլն,
- պրոլակտինոմաներ կամ սոմատոտրոպինոմաներ՝ հիպոֆիզում բարորակ գոյացություններ,
- վահանաձև գեղձի թերֆունկցիա,
- մակերիկամային հիվանդությամբ պայմանավորված կորտիզոլի բարձր մակարդակ արյան մեջ,
- ձվարանի պոլիկիստոզ,
- քրոնիկական լյարդային անբավարարություն,
- ողնուղեղի ուռուցքներ և դրանում վիրահատական միջամտություններ,
- մշակաբույսերի ընդունում, որոնք լակտոգեն հատկություն ունեն, ինչպես՝ սամիթը, անիսոնը և այլն:
Երբեմն նույնիսկ փորձառու բժշկին չի հաջողվում գտնել պաթոլոգիական երևույթի իրական պատճառը, և այդ դեպքերում ախտորոշվում է իդիոպաթիկ (ինքնածին) գալակտորեա (երբ կաթնագեղձերից արտադրությունը տեղի է ունենում արյան մեջ պրոլակտինի բնական մակարդակի պարագայում): Տղամարդկանց դեպքում այս երևույթն առավել հաճախ կապված է լինում տեստոստերոնի անբավարարության հետ:
Գալակտորեան նորածինների դեպքում։ Մոր արյան մեջ պարունակվող հորմոնները հեշտությամբ հաղթահարում են ընկերքային պատնեշը և նպաստում գալակտորեայի առաջացմանը և կաթնագեղձերի կոշտացմանը: Այս իրավիճակը չի պահանջում բժշկական վերահսկում և ինքնաբերաբար վերանում է մի քանի օր անց:
Հիվանդության ախտորոշումը
Ճիշտ ախտորոշման համար կարևոր է բացառել ֆիզիոլոգիական գալակտորեան՝ որոշ կանանց կաթի սեկրեցիան կարող է առաջանալ հղիության առաջին շաբաթներից: Այդ պատճառով պաթոլոգիայի առկայությունը պարզելու կամ բացառելու առաջին մեթոդը հղիության թեստ հանձնելն է:
Այնուհետև բժիշկ-մամոլոգը կկատարի կրծքագեղձի զննում, կհետազոտի արտադրվող հեղուկը, կստուգի կրծքում կոշտուկների և նորագոյացությունների առկայությունը: Այնուհետև կնշանակի հետևյալ հետազոտությունները՝
- արյան հետազոտություն պրոլակտինի մակարդակը պարզելու համար. դրա բարձր մակարդակի դեպքում լրացուցիչ ստուգում են նաև վահանագեղձի և հիպոֆիզի հորմոնները,
- կաթնագեղձերի ՈւՁՀ կամ մամոգրաֆիա,
- գլխուղեղի և ողնուղեղի ՄՌՇ,
- գանգի ռենտգեն (թուրքական թումբ):
Բուժումը
Բուժումն ուղղված է նախ և առաջ հիվանդության առաջացման պատճառի վերացմանը՝ հորմոնային ֆոնի կարգավորմանը, հիպոֆիզում ուռուցքի վիրահատական եղանակով հեռացմանը կամ դեղորայքային միջոցներով փոքրացմանը: Շատ հաճախ գալակտորեան որքան հանկարծակի սկսվում է, նույնքան հանկարծակի էլ անհետանում է:
Եթե բուժումը բարենպաստ չի լինում, իսկ արտադրությունն անհարմարություն է պատճառում, կա մեկ տարբերակ ևս՝ կաթնածորանների հեռացում:
Մի քանի օգտակար խորհուրդ
Գալակտորեայով հիվանդներին կարող է օգնել հետևյալ կանոնների պահպանումը՝
- սեռական հարաբերության ժամանակ խուսափել կրծքերի ակտիվ գրգռումից,
- չկրել նեղ ներքնազգեստ,
- կիրառել կերակրող մայրերի համար նախատեսված կրծքի (կրծքկալի մեջ դրվող) միջադիրներ:
Գալակտորեան այնպիսի հիվանդություն է, որ ցավի փոխարեն առաջացնում է անհարմարություններ: Հավանաբար դա է պատճառը, որ կանայք չեն շտապում դիմել բժշկի՝ հայտնաբերելով կրծքագեղձերից եկող արտադրությունը: Այնինչ, եթե արտադրությունն արյուն է պարունակում կամ ունի դեղին գույն, ապա դա օնկոլոգին անհապաղ դիմելու լուրջ պատճառ է: Այս դեպքում որքան շուտ սկսվի բուժումը, այնքան ավելի արդյունավետ կլինի այն:
