Օստեոպորոզը և կլիմաքսը

Ի՞նչ է օստեոպորոզը

Մեր ոսկորները մշտապես թարմացման, փոփոխման մեջ գտնվող հյուսվածքներ են և այդ պատճառով էլ սուր են արձագանքում օրգանիզմում որոշ նյութերի և հորմոնների անբավարարությանը:

Ոսկորները կազմված են սպիտակուցից (կոլագենից) և կալցիումի աղերից, որոնք ամրություն են հաղորդում նրան: Օստեոպորոզի դեպքում ոսկորներում նվազում է կոլագենի և կալցիումի քանակը, ինչի հետևանքով ոսկրային հյուսվածքը կորցնում է իր ամրությունը: Ոսկորները դառնում են փխրուն և կոտրվածքներ ստանալու նախատրամադրվածություն առաջացնում:

Ո՞վ է հակված օստեոպորոզի

Օստեոպորոզ կարող է զարգանալ ցանկացած տարիքում: Ընդ որում՝ 45-ն անց կանայք ավելի շատ են հակված օստեոպորոզի զարգացման վտանգի, ինչը պայմանավորված է դաշտանադադարի շրջանում կատարվող հորմոնային փոփոխություններով:

Էստրոգեն հորմոնը խիստ կարևոր է ոսկորների կառուցվածքի պահպանման հարցում, սակայն դաշտանադադարի շրջանում այն նվազում է արյան մեջ: Դրա հետևանքով ոսկրային հյուսվածքը կոլագեն և կալցիում է կորցնում, ինչն անդրադառնում է ոսկորների ամրության վրա:

Ի՞նչ վտանգ է պարունակում օստեոպորոզը

Օստեոպորոզի դեպքում հաճախ են հանդիպում ազդրի կոտրվածքները, մի տհաճ վիճակ, որը կարող է հիվանդին ամիսներ շարունակ գամել անկողնուն: Եթե կոտրվածքն օստեոպորոզի հետևանքով է եղել, ապա ոսկորի վերականգնման գործընթացը սովորականից ավելի երկար կտևի (երբեմն 8-10 ամիս):

Օստեոպորոզի դեպքում տուժում է կմախքի բոլոր ոսկորների ամրությունը, այդ թվում նաև ողնաշարինը: Բոլորին է հայտնի, թե որքան վտանգավոր կարող է լինել ողների կոտրվածքը (հնարավոր է, որ ողների կոտրվածքի հետևանքով վնասվի նաև ողնուղեղը, խանգարվի վերջինիս աշխատանքը, ինչը կարող է հանգեցնել հաշմանդամության կամ անգամ մահի):

Ինչպե՞ս հասկանալ, որ օստեոպորոզ ունեմ

Ցավոք կանանց մեծամասնությունը օստեոպորոզի առկայության մասին տեղեկանում է կոտրվածք ստանալուց հետո միայն: Ավելի վաղ հայտնաբերելու նպատակով պետք է իմանալ օստեոպորոզի ռիսկի գործոնները և մի շարք հետազոտություններ անցնել:

Ձեր օրգանիզմում օստեոպորոզի առաջացման վտանգը բարձր է, եթե՝

• 45-ն անց եք, կլիմաքսի փուլում եք և չեք օգտվում էստրոգենային հորմոնափոխարինիչ թերապիայից,
• ձեր մայրը (մորաքույրը, տատիկը) օստեոպորոզ են ունեցել կամ էլ օստեոպորոզի նախանշաններ,
• վաղ տարիքում կոտրվածքներ եք ունեցել, որոնք եղել են թեթև հարվածից կամ ընկնելուց,
• հեռացված են ձեր երկու ձվարանները և էստրոգեններով հորմոնափոխարինիչ թերապիա չեք ստանում,
• վահանագեղձի հորմոնների մակարդակը ցածր է,
• ընդունում եք ստերոիդային հորմոններ՝ պրեդնիզոլոն, հակաէպիլեպտիկ դեղամիջոցներ, հեպարին, ինսուլին,
• նիհար կազմվածք ունեք,
• ծխում եք,
• ոգելից խմիչքներ եք օգտագործում,
• օրական 2 բաժակ սուրճ եք ըմպում,
• քիչ եք շարժվում:

Եթե ունեք վերոնշյալ ռիսկի գործոններից 2 և ավելին, ապա անհրաժեշտ է ոսկրային հյուսվածքի ամրության որոշման հետազոտություն անցնել՝ դենսիտոմետրիա:

Ի՞նչ է դենսիտոմետրիան

Այս հետազոտությունը տևում է 10-15 րոպե և ձեր առողջական վիճակի մասին կարևոր տվյալներ է հաղորդում: Դենիստոմետրիայի ընթացքում բժիշկը պարզում է ոսկրերի ամրությունը և որոշում է, թե ձեր պարագայում որքան բարձր է օստեոպորոզի վտանգը: Հետազոտությունից հետո նշանակվում է բուժում կամ էլ կանխարգելիչ միջոցներ են ձեռք առնվում:

Ի՞նչ է հնարավոր անել առանց բժշկի

Եթե անգամ դենսիտոմետրիա չեք անցել և չգիտեք արդյոք ունեք, թե չունեք օստեոպորոզ, ապա վերոնշյալ գործոններից անգամ 2-ի առկայությունը պարտավորեցնում է ձեզ լուրջ վերաբերվել այս հիվանդության կանխարգելմանը:

Կանխարգելումը ներառում է մի քանի կարևոր հանգամանք՝

• ճիշտ սննդակարգ,
• կալցիումի և վիտամին D-ի բավարար քանակություն,
• ֆիզիկական ակտիվություն,
• հրաժարում ծխախոտից: