Իմունաբանական անպտղություն. հակասպերմային հակամարմիններ

Իմունաբանական անպտղություն. հակասպերմային հակամարմիններ

Մարդու վերարտադրողական համակարգը մեծապես կախված է նրա դիմադրողականությունից. պաշտպանական բջիջները կարևոր դեր են խաղում ձվազատման և իմպլանտացիայի գործընթացում, ձվաբջջի և սերմնաբջջի փոխազդեցության, ինչպես նաև հղիության հետագա զարգացման հարցում: Հակասպերմային հակամարմինները, որոնք առկա են լինում ամուսիններից որևէ մեկի օրգանիզմում, հաճախ դառնում են անբացատրելի անպտղության պատճառ:

Ինչ են իրենցից ներկայացնում հակասպերմային հակամարմինները

Հակասպերմային հակամարմինները մարդու դիմադրողական համակարգի կողմից արտադրվող սպիտակուցներ են, որոնք բացասաբար են ազդում սպերմատոզոիդների վրա: ՀՍՀՄ կարող են ձևավորվել կանանց և տղամարդկանց վերարտադրողական համակարգի տարբեր բաժիններում, տարբեր քանակով առկա լինել արյան և սեռական համակարգի տարբեր գեղձերում, ազդել սպերմատոզոիդի տարբեր մասերի վրա (գլխիկի, պոչի, միջին հատվածի կամ էլ միաժամանակ մի քանիսի) և տարբեր կերպ անդրադառնալ վերարտադրման գործընթացների վրա:

ՀՍՀՄ-ի բացասական ազդեցություններն են՝

  • սպերմատոզոիդների կենսունակության նվազում և շարժունակության ճնշում, 
  • սպերմատոգենեզի լուրջ խանգարումներ,
  • արական սեռական բջիջների՝ ցերվիկալ լորձի մեջ ներթափանցելու գործընթացի խանգարում, 
  • բեղմնավորման և ձվաբջջի իմպլանտացիայի գործընթացի խանգարում, 
  • սաղմի աճի և զարգացման ճնշում:

ՀՍՀՄ-ի արտադրությունն ըստ էության սերմնաբջջի հանդեպ ալերգիա է, ընդ որում կանանց օրգանիզմում այս սպիտակուցների առաջացումը վկայում է ամուսինների իմունաբանական անհամապատասխանելիության մասին, իսկ տղամարդկանց դեպքում՝ տղամարդու իմունիտետի պայքար սեփական բջիջների հետ:

ՀՍՀՄ-ն տղամարդու օրգանիզմում

  • Իմունային համակարգն սկսում է ձևավորվել դեռևս ներարգանդային շրջանում, այդ պատճառով էլ սերմնաբջիջները, որոնք տղամարդու օրգանիզմում առաջանում են սեռական հասունացման ժամանակ, նրա համար «օտարածին» են: Խելացի բնությունը, սակայն, կանխորոշել է դա և մշակել սեռական բջիջների՝ իմունայիններից պաշտպանվելու որոշակի մեխանիզմներ, որոնք ներկայացնում ենք ստորև: 
  • Հակասպերմային հակամարմնահեմատոտեստիկուլային պատնեշ: Միջանկյալ բջիջներից (Սերտոլի բջիջներ) կազմված ֆիզիկական պատնեշ է անոթների և սերմնային կանալների միջև, որը կանխում է իմունային բջիջների և սերմնաբջիջների «հանդիպումը»:  
  • Կենսաբանորեն ակտիվ տարատեսակ նյութեր, որոնք արտադրվում են ձվարանների և հավելումային գեղձերի կողմից ու արգելում իմունային համակարգի ակտիվությունը:  
  • Իմունագլոբուլին կապող գործոն, որ պարունակվում է սերմնահեղուկում, ինչպես նաև խոչընդոտում իմունային պատասխանի ձևավորմանը:

Որոշ դեպքերում բնական մեխանիզմները խանգարվում են, ինչի պատճառ կարող են դառնալ՝

  • վնասվածքները և սեռական օրգանների վիրահատական միջամտությունները, 
  • սերմնաբուշտերում, ձվարաններում, դրանց հավելումներում և շագանակագեղձում առկա բորբոքային պրոցեսները (վեզիկուլիտ, պրոստատիտ, օրխոէպիդիդիմիտ), 
  • անատոմիական փոփոխություններ (վարիկոցելե, ձվարանի ոլորում, սերմնածորանների խցանում և այլն):

Այս գործոնները նպաստում են, որ իմունային բջիջները ներթափանցեն տղամարդու վերարտադրողական համակարգ: Վերջիններս սերմնաբջիջներին հանդիպելիս սկսում են ակտիվորեն պաշտպանվել և հակամարմիններ արտադրել դրանց դեմ:

ՀՍՀՄ-ն կնոջ օրգանիզմում

Կնոջ վերարտադրողական համակարգում ևս կան բնական մեխանիզմներ, որոնք ճնշում են իմունային պաշտպանությունը սերմնաբջիջներից: Այդ գործընթացները ներկայում լիովին ուսումնասիրված չեն, ուստի դրանց շարքին են ենթադրաբար դասվում՝

  • ձվազատման շրջանում իմունիտետի ֆիզիոլոգիական անկում, 
  • տեղային իմունիտետի արգելափակում շնորհիվ սեռական ուղիներով անցնելու ընթացքում սերմնաբջիջների ոչնչացման: 

Իմունիտետը ճնշող գործոնների հետ մեկտեղ կան մի շարք պատճառներ, որոնք ակտիվացնում են պաշտպանական պատասխանը: Դրանք են՝

  • էնդոմետրիոզ
  • սեռական օրգանների վարակիչ-բորբոքային հիվանդություններ, 
  • բեղմնականխման քիմիական միջոցների օգտագործում, 
  • ամուսնու սերմում լեյկոցիտների մեծ քանակություն, 
  • սերմի ներթափանցում ստամոքսաղիային տրակտ (օրալային կամ անալային շփում), 
  • սերմնաբջիջների ներթափանցում որովայնի խոռոչ (ներարգանդային ինսեմինացիայի ժամանակ), 
  • «հին» սերմնաբջիջների ներթափանցում հեշտոցի մեջ անկանոն սեռական կապերի հետևանքով: 
  • ՀՍՀՄ-ով սերմնաբջիջներ, 
  • կոագուլյացիայի միջոցով արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժում, 
  • նախկինում կատարած ԱՄԲ:

Իմունային ռեակցիան հաճախ արտահայտվում է արգանդի պարանոցի վրա, հազվադեպ մասնակցում են հեշտոցը, էնդոմետրիումը և արգանդափողերը: Դա պայմանավորված է ցերվիկալ կանալում մեծ քանակությամբ տարատեսակ իմունագլոբուլինների առկայությամբ, որոնք նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում իմունաբանական անպտղության համար:

Իմունային անհամապատասխանության ախտորոշումը և բուժումը

Ամուսիններին խորհուրդ է տրվում իմունիտետի հետազոտություն անցնել անպտղության բոլոր դեպքերում, անկախ ամուսիններից յուրաքանչյուրի վերարտադրողական գործառույթի վիճակից: Այդ նպատակով կիրառվում են ախտորոշման հետևյալ մեթոդները՝

  • իմունագրամա, 
  • ՀՍՀՄ-ի հանդեպ արյան հետազոտություն, 
  • կենսաբանական նմուշներ (հետկոիտալային թեստ, Կուրցրոկ-Միլլերի նմուշ, MAR-թեստ, հեշտոցի լորձաթաղանթի հետազոտություն՝ կախված դաշտանի ցիկլի փուլից):

ՀՍՀՄ-ի հայտնաբերման դեպքում բուժումը սովորաբար ուղղվում է դրանց տիտրերի նվազեցմանը՝ հետագայում հղիանալու նպատակով: Կիրառվում են թերապիայի այնպիսի տեսակներ, ինչպիսիք են՝

  • բեղմնականխիչ (պատնեշային բեղմնականխիչների երկարատև կիրառում կանանց դեպքում ՀՍՀՄ-ի նվազեցման նպատակով), 
  • պլազմաֆերեզ, 
  • արհեստական սերմնավորում ամուսնու՝ նախապես մշակված և ՀՍՀՄ-ից մաքրված սերմով, 
  • վերարտադրողական օժանդակ տեխնոլոգիաների կիրառում:

Դիտեք տեսանյութը՝ Վերարտադրողական տեխնոլոգիաներ

Իմունաբանական անպտղությունը դեռևս լիովին ուսումնասիրված չէ, սակայն նշենք նաև, որ ամուսիններից որևէ մեկի օրգանիզմում ՀՍՀՄ-ի առկայությունը չի բացառում ինքնուրույն հղիանալու հանգամանքը, քանի որ հակամարմինները նվազեցնում են բեղմնավորման հավանականությունը, սակայն ոչ բոլոր դեպքերում են դրան խոչընդոտում:

views 9969
Մի քանի միֆ դաշտանային ցիկլի մասին

Վերարտադրողական շրջան

Մի քանի միֆ դաշտանային ցիկլի մասին

Ինչ անել, եթե դաշտանը ուշանում է, իսկ հղիություն չկա

Վերարտադրողական շրջան

Ինչ անել, եթե դաշտանը ուշանում է, իսկ հղիություն չկա

Վահանաձև գեղձի հիվանդությունների ազդեցությունը կանանց վերարտադրողական համակարգի վրա

Հիվանդություններ/միջամտություններ

Վահանաձև գեղձի հիվանդությունների ազդեցությունը կանանց վերարտադրողական համակարգի վրա

Ինչո՞ւ է լայնանում հեշտոցամուտքը

Կանանց

Ինչո՞ւ է լայնանում հեշտոցամուտքը