Արյան առողջությունը ապահովող սնունդ
21476
Արյունը մեր բջիջներին մատակարարում է նրանց կյանքի և առողջության համար անհրաժեշտ ամեն ինչ:Արյան որակը ամբողջ օրգանիզմի առողջության վրա ազդող հիմնական գործոններից է:
Առավել օգտակար համարվում ոչ հեմ երկաթը: Այդպիսի երկաթ է պարունակում մրգերը, բանջարեղենը և ձուն: Այնուամենայնիվ, երկաթի այս քիմիական ձևը ներծծվում է աղիքների մեջ `որոշակի դժվարություններով: Հեմ երկաթը պարունակում է միսը և ձուկը, որը ավելի հեշտ է մարսվում մարդու կողմից:
Բազմաթիվ փորձարկումներ ցույց են տվել, որ վիտամին C- ն, որը հայտնաբերվել է մասնավորապես կիտրոնի հյութի մեջ, կարող է կրկնապատկել կամ եռապատկել աղիների մեջ ոչ հեմ երկաթի ներծծումը:Կիտրոնը կոմպենսացնում է պոլիֆենոլների բացասական ազդեցությունը, որի պատճառով երկաթը դժվար է ներծծվում:
Անեմիայի դեպքերի մեծ մասը պայմանավորված է օրգանիզմում երկաթի, ֆոլաթթվի և B12 վիտամինի պակասով, որը օրգանիզմին անհրաժեշտ է արյան կարմիր գնդիկներ արտադրելու համար: Կիտրոնի և բուսական ծագման երկաթի օգտագործումը, ինչպիսիք են հատիկները (լոբի, ոսպը, սոյա), կանաչ բանջարեղենը (սպանախը, սոխը) կամ հացահատիկները (ցորեն, բրինձ), զգալիորեն մեծացնում են օրգանիզմում արյան կարմիր գնդիկների բազմացմանը:
Դիետոլոլոգները խորհուրդ են տալիս ամեն սնունդ ընդունելուց, օգտագործել 25 մգ. վիտամին С, քանի որ այն նպաստում է երկաթի յուրացմանը: Այդ քանակությամբ վիտամին С պարունակում է կես կիտրոնը:
Արյան բջիջների ձևավորման համար ավելի լավ է օգտագործել բուսական ծագման սննդամթերք, քան կենդանական:
Թրոմբոզ
Արյունը ունի ինքնամակարդվելու հատկություն, որի արդյունքում կանգնում է արյան հոսքը: Սակայն երբ արյան մակարդումը տեղի է ունենում արյունատար անոթի ներսում առաջանում է թրոմբ, որը կարող է խոչընդոտել արյան շրջանառությանը: Այս պրոցեը կոչվում է թրոմբոզ, այն կարող է հրահրել մի շարք բարդ հիվանդություններ՝ սուր կորոնար անբավարարություն (ինֆարկտ), ուղեղային արյունամատակարարման սուր խանգարումներ (ինսուլտ) և այլն:
Թրոմբոզի երկու տեսակ գոյություն ունի՝ երակային և զարկերակային:
Թրոմբոզին կարող են նպաստել հետևյալ գործոնները.
- Հաճախակի ճարպի և աղի օգտագործում
- Արյան մեջ տոկսիների բարձր քանակ
- Ծխելը և նստակյաց կյանքը և այլն
Դիետա
Այս մթերքների օգտագործումը նվազեցնում է թրոմբոզի առաջացումը
|
Օգտագործել |
Բացառել |
|
Սխտոր |
Ճարպ |
|
Կիտրոն |
Խոլեստերին |
|
Նարինջ |
Աղ |
|
Սոխ |
|
|
Խաղող |
|
|
Սոյա |
|
|
Ձիթայուղ |
|
|
Ձկան յուղ |
«Անեմիա» տերմինը թարգմանաբար նշանակում է սակավարյունություն: Սակավարյունությունը արյան կարմիր բջիջների՝ էրիթրոցիտների քանակի նվազումն է: Էրիթրոցիտներով պայմանավորված արյան կարմիր գույնը: Էրիթրոցիտները տեղափոխում են թթվածինը թոքերից մարմնի բոլոր հյուսվածքներին:
Սակավարյունության պատճառներն են.
- էրիթրոցիտները ապրում են ընդհամենը 100 օր և ոսկրածուծը պարբերաբար արտադրում է նոր առողջ էրիթրոցիտներ: Սակավարյունություն կարող է առաջանալ, երբ օրգանիզմում չեն արտադրվում բավարար քանակությամբ առողջ էրիթրոցիտներ, որը իր հերթին կարող է լինել երկաթի կամ վիտամինների պակասից:
- Արյան կորստի հետևանքով նվազում է օրգանիզմում էրիթրոցիտների քանակը:
- Օրգանիզմում էրիթրոցիտները քայքայվում են, տարբեր հիվանդությունների պատճառով:
Դիետա
Դիետան կարևոր դեր ունի, քանի որ սնունդը մարմնին ապահովում է անհրաժեշտ սննդանյութեր ՝ արյան բջիջների արտադրության համար: Սննդանյութերից ամենակարևորն են՝ երկաթը, սպիտակուցները, վիտամին B12- ը և ֆոլաթթու պարունակող սնդամթերքերը: Ինչպես նաև արյան արտադրության համար անհրաժեշտ են՝ վիտամիններ B1, B2, B6, C, E և մեղր:
|
Օգտագործել |
Բացառել |
|
Լոբի, սոյա |
Թեյ |
|
Մրգեր |
Ցորենի թեփ |
|
Բանջարեղեն |
Ալկոհոլային խմիչքներ |
|
Ավոկադո |
Կաթ |
|
Բազուկ |
|
|
Սպանախ |
|
|
Արևածաղկի սերմեր |
|
|
Պիստակ |
|
|
Խաղող |
|
|
Կիրքի պտուղ |
|
|
Ծիրան |
|
|
Կիտրոն |
|
|
Վիտամիններ՝ В, Е С |
|
|
Դոշաբ |
|
|
Միս |
|
|
Երկաթ |
|
|
Ֆոլաթթու |
|
