Երկաթ․ դերն օրգանիզմում

Երկաթը կարևորագույն դեր է խաղում մեր օրգանիզմի բնականոն աշխատանքի հարցում։

Դերն օրգանիզմում

Մասնակցում է հեմոգլոբինի կազմավորմանը։

Անհրաժեշտ է լիմֆոցիտների առաջացման, իմունային համակարգի ձևավորման և աշխատանքի համար։

Մասնակցում է տարատեսակ ֆերմենտների առաջացմանը։

Անհրաժեշտ է նյարդաթելերով նյարդային իմպուլսների ճիշտ հաղորդման համար։

Ապահովում է վահանաձև գեղձի լիարժեք աշխատանքը։

Հղի և կերակրող կանանց անհրաժեշտ է երեխայի գլխուղեղի և ողնուղեղի բնականոն ձևավորման ու զարգացման համար։

Փոխազդեցությունն այլ նյութերի հետ

Երկաթն ավելի լավ յուրացվում է վիտամին C-ի առկայության դեպքում։ Հենց այդ պատճառով էլ խորհուրդ է տրվում երկաթ պարունակող մթերքների հետ ուտել նաև ասկորբինաթթվով հարուստ ուտելիքներ (լոլիկ, սոխ, բուլղարական պղպեղ, կանաչեղեն և այլն)։ Երկաթի լավ յուրացմանն է նպաստում նաև վիտամին B12-ը, պղինձը, կոբալտը։ Երկաթի յուրացմանը խոչընդոտում է կալցիումի, ցինկի, վիտամին E-ի և թանինի ավելցուկը (սուրճ, կակաո, թեյ, կոկա-կոլա և այլն)։

Երկաթ պարունակող սննդամթերքներ

Պարունակվում է ինչպես կենդանական, այնպես էլ բուսական ծագման մթերքներում։ Ընդ որում՝ կենդանական ծագման մթերքների միջից ավելի լավ ու հեշտ է յուրացվում։ Առավելագույն քանակով պարունակվում է մսամթերքում՝ լեզու, լյարդ, երիկամ, նապաստակի միս, հորթի միս, տավարի միս, գառան միս, ծավակաղամբ, մասուր, ոլոռ, հնդկաձավար, դդմիկի սերմ, մաղադանոս, դեղձ, հաղարջ և այլն։

Երկաթի անբավարարությունն օրգանիզմում

Երկաթի անբավարարությունը հաճախադեպ երևույթ է։ Կարող է առաջանալ սննդում երկաթով հարուստ մթերքների պակասից, հորմոնային խանգարման, ստամոքսաղիքային տրակտի խնդիրների, ինչպես նաև բջջային շնչառության խանգարման դեպքում, որն առաջանում է հիմնականում շարժունակության պակասի պատճառով։

Տարածված ախտանշաններն են՝

• չոր, թեփոտ ու գունատ մաշկ, 
• բերանի անկյուններում փոքր ճաքերի առկայություն, 
• մազերի և ատամների վիճակի վատացում, 
• բերանի չորություն, 
• քրոնիկական հոգնածություն, 
• փորկապություն և այլն։ 

Երկաթի պակասն օրգանիզմում հանգեցնում է արագ հոգնելիության, անեմիայի (սակավարյունություն), իմունիտետի թուլացման, վահանաձև գեղձի ֆունկցիայի խանգարման և այլ հիվանդությունների։

Երկաթի ավելցուկն օրգանիզմում

Հազվադեպ է օրգանիզմում երկաթի ավելցուկ դիտվում։ Առաջանում է ենթաստամոքսային գեղձի, լյարդի, լեղապարկի և ներքին այլ օրգանների հիվանդությունների պատճառով, ինչպես նաև օրգանիզմում երկաթի յուրացման խանգարման դեպքում։

Կարող է արտահայտվել գլխապտույտով, գլխացավով, թուլությամբ, սրտխառնոցով և փսխմամբ, ախորժակի անկմամբ, մարսողական համակարգի խանգարումներով, մաշկի պիգմենտավորմամբ և այլ ախտանշաններով։