Դենսիտոմետրիան ամենաճշգրիտ ախտորոշիչ մեթոդն է, որը թույլ է տալիս որոշել ոսկրերի ամրությունը և հետևաբար օգնում է զերծ մնալ վնասվածքներից: Հետազոտությունը տևում է ընդամենը 15 րոպե։

Ոսկրերի ամրությունը որոշող թեստ

Մենք հաճախ ենք օստեոպորոզն ընկալում որպես տարիքային հիվանդություն՝ ծերերի ճակատագիր: Այդ թյուր պատկերացումը մեզ հանգստացնում է, սակայն պետք է իմանալ, որ արդեն 30 տարեկանից ոսկրերում կալցիումի պաշարներն սկսում են կրճատվել, իսկ 50-ին մոտ՝ կարող են հասնել խիստ նվազագույնի, և եթե ժամանակին միջոցներ չձեռնարկվեն, հետո կարող է ուշ լինել: Օստեոպորոզը բուժել հնարավոր է, եթե հայտնաբերվել է վաղ փուլերում: Հայտնաբերմանն օգնում է ռենտգենային դենսիտոմետրիան:

Կարդացեք՝  Օստեոպորոզը և կլիմաքսը

Այս մեթոդը թույլ է տալիս արագ, անվնաս և բարձր հստակությամբ որոշել ոսկրային հյուսվածքի հանքային խտությունը, և որքան այն բարձր է, այնքան կայուն են ոսկրերը կոտրվածքների հանդեպ: «Ռենտգենային» բառից վախենալու կարիք չկա, քանի որ ճառագայթման ինտենսիվությունը 400 անգամ ավելի քիչ է, քան սովորական ռենտգենի ժամանակ: Դենսիտոմետրի օպերատորը նույնիսկ չի օգտագործում հատուկ պաշտպանիչ միջոցներ:

Ձեզնից պահանջվում է հագուստով պառկել երկար ու ընդարձակ սեղանին, իսկ վերևում հատուկ էկրանը տեսածրում (սկանավորում) է ամբողջ կմաղքը երկու կամ ավելի պրոյեկցիաներով, եթե կատարվում է երկֆոտոն դենսիտոմետրիա, կամ նկարում է միայն դաստակի, նախաբազուկների և սրունքների ոսկրերը, եթե մեկֆոտոն դենսիտոմետրիա է կատարվում: Առաջինն ավելի նախընտրելի է: Առավել մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում ողնաշարի պարանոցային հատվածի և ազդրերի պրոքսիմային հատվածների ոսկրերի հանքային խտության տվյալները, քանի որ այդ հատվածներում այն ի սկզբանե ավելի քիչ է:

Այս միջամտությունն անցավ է, չի պահանջում որևէ նախապատրաստություն: Դենսիտոմետրիայի օպերատորը տվյալները կցում է եզրակացությանը և նկարներին, իսկ արդյունքները մեկնաբանում և ախտորոշում է մեկ այլ մասնագետ, հիմնականում բժիշկ-ռևմատոլոգը:

Կալցիումի օրական պահանջը կարելի է բավարարել սնունդով: Օրական պահանջվող քանակությունն առկա է ստորև նշված մթերքներում՝

• 1լ անյուղ կաթ կամ յոգուրտ,
• 200 գ չոր պանիր (պարմեզան, չեդեր, շվեյցարական),
• 4 տարա պահածոյացված սարդինիա, 
• 1 թեյի գդալ քունջութի յուղ,
• 500 մգ նուշ,
• 300 գ բանան։

45-ն անց բոլոր կանանց խորհուրդ է տրվում անցնել դենսիտոմետրիա 2 տարին մեկ անգամ: Սա բնական է միայն այն կանանց համար, ում մայրերը չեն ունեցել օստեոպորոզ, ովքեր չունեն դաշտանի խանգարումներ (ընդ որում՝ նաև վաղ դաշտանադադարի) և մարմնի զանգվածի ակնհայտ պակաս: Եթե ձեր կյանքում առկա են այս ռիսկային գործոնները, եթե ունեք երկու կամ ավել երեխա կամ չունեք, եթե ունեցել եք կոտրվածքներ, ապա անհրաժեշտ է ավելի վաղ անցնել հետազոտությունը՝ մինչ 40 տարեկանը:

Եթե ձեր կյանքում հաճախ եք ունեցել կոտրվածքներ, ապա անկախ տարիքից անհրաժեշտ է դենսիտոմետրիա կատարել: Բժիշկներն այս հետազոտությունը խորհուրդ են տալիս նաև նրանց, ովքեր երկարատև ընդունել են գլյուկոկորտիկոստերոիդներ (բրոնխիալ ասթմայի կամ ռևմատոիդ արթրիտի դեպքում), հակակոագուլանտներ (հեպարին), միզամուղներ (հիպոտիազիդ, ֆուրոսեմիդ) և հակակծկումային դեղամիջոցներ (ֆենոբարբիտալ): Տղամարդկանց նույնպես խորհուրդ է տրվում ստուգել ոսկրերի ամրությունը՝ 50-ից հետո:

Դենսիտոմետրիան թույլ է տալիս բացահայտել ոսկրային զանգվածի նույնիսկ 2-5% կորուստը: Դա նշանակում է, որ կարելի է հայտնաբերել օստեոպորոզը նախնական՝ օստեոպենիայի փուլում, երբ դեռ հնարավոր է իրավիճակը շտկել:

Տարբեր կլինիկանրում տարբեր ապարատներով ստացված տվյալները կարող են չնչին տարբերություն ունենալ: Այդպիսով, եթե օստեոպորոզի բուժում եք ստանում, ապա ցանկալի է ոսկրերի խտությունը ստուգել միևնույն կլինիկայի միևնույն սարքավորումներով, որպեսզի կանխեք տվյալների ոչ հավաստի լինելը: Այն պետք է կատարել 2 տարին մեկ անգամ:

Հիվանդներն ունենում են մի շարք հարցեր: Ահա դրանցից մի քանիսի պատասխանները։

Արդյո՞ք հնարավոր չէ բավարարվել միայն ուլտրաձայնային դենսիտոմետրիայով և առհասարակ չենթարկվել ճառագայթման:

Ուլտրաձայնի օգնությամբ որոշվում է ոտքի և ձեռքի մատների ոսկրերի խտությունը․ հիվանդը մատները (ոտնաթաթերը) դնում է հատուկ խորությամբ ապարատի վրա: Սակայն դա շատ տեղեկատվական մեթոդ չէ: Դրա վրա հիմնվելով կարելի է միայն նախնական եզրակացություն կազմել և անհրաժեշտության դեպքում ուղեգրել պարանոցի, ազդրերի կամ մարմնի ամբողջական ռենտգեն դենսիտոմետրիայի, որպեսզի հստակ ախտորոշում կատարվի:

Ոմանք նախընտրում են անցնել ամբողջական ռենտգենոգրաֆիական հետազոտություն, արդյո՞ք դա վստահելի է:

Սովորական ռենտգենն ախտորոշում է հիվանդության միայն այն փուլը, որի դեպքում ոսկրի արդեն 30%-ը կորսված է: Այն նշանակում են միայն հնարավոր բարդություններն ախտորոշելու համար: Այդ դեպքում կատարվում է ողնաշարի կրծքային և գոտկային հատվածների կողային պրոյեկցիայով ռենտգեն: Այն չի կարող բացահայտել օստեոպորոզի նախնական ախտանշանները:

Արդյո՞ք հնարավոր է կալցիումի պակասը որոշել արյան հետազոտության միջոցով և հետևաբար պարզել օստեոպորոզի վտանգները:

Օստեոպորոզը կապված է իգական սեռական հորմոնի՝ էստրոգենի հետ: Բայց նույնիսկ եթե հետազոտությունը ցույց տա դրա ցածր մակարդակ, դա դեռ չի նշանակի, որ կարելի է այն հիմք ընդունել ապտորոշման համար, այն պարզապես առիթ է հետագա հետազոտություններ անցնելու համար: Իսկ կալցիումի մակարդակը ստուգող արյան հետազոտությունը ոչ մի առընչություն չունի օստեոպորոզի հետ: Այս հիվանդության դեպքում արյան մեջ կալցիումի մակարդակը կարող է պահպանվել բնական սահմաններում: Այնպես որ՝ օստեոպորոզի հստակ ախտորոշման լաբորատոր հետազոտություններ գոյություն չունեն:

Արդյո՞ք դենսիտոմետրիայի արդյունքների սովորական լինելը նշանակում է, որ կալցիումը որպես կանխարգելիչ միջոց ընդունելու կարիք չկա:

Անհրաժեշտ է պարզապես հետևել, որ օրգանիզմն ստանա կալցիումի օրական չափաբաժինը (1200 մգ) սննդի՝ նախ և առաջ կաթնամթերքի միջոցով: Եթե ինչ-ինչ պատճառներով այդ չափաբաժինը լրացնել չի ստացվում, ապա կարելի է ընդունել կալցիումի հավելումներ:

Կարդացեք՝  Կաթը և կաթնամթերքը մեր սննդակարգում