Կորոնավիրուս (SARS-CoV-2)

SARS-CoV-2 (կորոնավիրուս)

SARS-CoV-2 (ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության[1]), ՌՆԹ պարունակող միաշղթա վիրուս, առաջին անգամ հայտնաբերված 2019 թվականի դեկտեմբերին, Ուհանում 2019-2020 թվականների կորոնավիրուսի բռնկման ժամանակ (COVID-19)[2][3][4][5]։

2020 թվականի հունվարի 20-ին Չինաստանի Գուանդուն նահանգում հաստատվել է, որ վիրուսը փոխանցվում է մարդուց մարդու։ Առայժմ վիրուսի բուժման որևէ կոնկրետ մեթոդ չի մշակվել[6]։

Հունվարի 22-ից Ուհան քաղաքում կարանտին է հայտարարվել, ամբողջ հասարակական տրանսպորտի աշխատանքը դադարեցվել է, իսկ քաղաքը փակվել է մուտքի և ելքի համար։ Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանի իշխանությունները սահմանափակել են 14 քաղաքների մուտքն ու ելքը[7][8]։ Վիրուսը գրանցվել է Չինաստանի վարչական կազմավորումների մեծ մասում[9]։

Հունվարի 22-ին վիրուսի բռնկման կապակցությամբ տեղի է ունեցել Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության արտակարգ կոմիտեի արտահերթ նիստը: Հունվարի 23-ին ԱՀԿ-ի գլխավոր տնօրեն Թեդրոս Ադան Գեբրեիսուսը հայտարարել է, որ ԱՀԿ-ի արտակարգ իրավիճակների կոմիտեն համակարծիք է, որ նոր կորոնավիրուսի բռնկումն առանձնակի վտանգ չի ներկայացնում, որի պատճառով հանրային առողջապահության բնագավառում առայժմ արտակարգ միջազգային դրություն չի հայտարարվում[10][11][12][13]:

Փետրվարի 24-ին ԶԼՄ-ներում տեղեկատվություն է հայտնվել վիրուսով կրկնակի վարակվելու մասին[14]:

Մարտի 11-ին ԱՀԿ-ն աշխարհում հայտարարեց կորոնավիրուսի պանդեմիա[15]:

COVID-19-ը հասել է ընդհանուր՝ 199 երկիր և 1 միջազգային փոխադրամիջոց (Diamond Princess ճամփորդանավը, որը կանգ է առել Ճապոնիայի Յոկոհամա քաղաքի ափերում)[16]:

Ընդհանուր տեղեկություններ

14 օրվա ժամկետը կարելի է բավարար համարել հիվանդին հայտնաբերելու դեպքում նախորդ կոնտակտներին հետևելու համար: Ինկուբացիոն շրջանի փուլում ջերմովիզորներով հիվանդացածների հայտնաբերումն անարդյունավետ է[17]:

ԱՄՆ-ի Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների տվյալներով՝ ենթադրվում է, որ վարակի փոխանցումը տեղի է ունենում օդակաթիլային ճանապարհով, բայց հայտնի չէ, թե արդյոք այն կարող է տեղի ունենալ այն առարկաների կամ մակերևույթների հպումների միջոցով, որոնց վրա վիրուս կա, որին հաջորդում են բերանի, քթի կամ աչքերի հպումները[18]: Սակայն Ռուսաստանի Դաշնության առողջապահության նախարարության կլինիկական հանձնարարականներում արդեն հայտարարել են, որ փոխանցվում է ինչպես օդակաթիլային (հազի, փռշտոցի և զրույցի դեպքում), այնպես էլ օդ-փոշի ճանապարհներով[19]:

Կորոնավիրուսների մասին հայտնի տվյալների համաձայն, նրանք չեն կարողանում երկար գոյատևել տարբեր օբյեկտների մակերևույթների վրա (մինչև 2-4 ժամ)[20]: Մասնավորապես, Չինաստանից ծանրոցներ կամ նամակներ ստանալիս որևէ վարակի վտանգ չկա[21]:

Ուսումնասիրության պատմություն

SARS-CoV-2 շտամը առաջին անգամ հայտնաբերվել է 2019 թվականի դեկտեմբերին՝ թոքաբորբ ունեցող հիվանդի նուկլեինաթթվի վերլուծության արդյունքում[22][23]: 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը տեղեկացվել Է անհայտ պաթոգենի հարուցած վիրուսային թոքաբորբի մի քանի դեպքերի մասին: 2020 թվականի հունվարի 7-ին նոր վիրուսի մասին տեղեկատվությունը հաստատվել է[24], իսկ վիրուսն ինքը դասվել է կորոնավիրուսների շարքին[25]: Մինչև հունվարի 12-ը 5 գենոմները գրանցվել են GenBank տվյալների բազայում, հունվարի 26-ին դրանց թիվը հասել է 28-ի: Բացառությամբ վաղ գենոմի, գենոմները գտնվում են էմբարգոյի տակ GISAID-ում: Ֆիլոգենետիկ վերլուծությունը հասանելի է Nexttrain-ի միջոցով: 2020 թվականի հունվարի 20-ին Չինաստանի Գուանդուն նահանգում հաստատվել է վիրուսից մարդուն փոխանցելը[26][27]:

Կորոնավիրուսները, որոնց շարքին է դասվում SARS-CoV-2-ը, սովորաբար մրսածության պատճառ են դառնում, սակայն այդ նույն ընտանիքին են դասվում SARS-CoV և MERS-CoV վտանգավոր վիրուսները, որոնք առաջացնում են ծանր սուր շնչառական համախտանիշ և մերձավորարևելյան շնչառական համախտանիշ համապատասխանաբար[25]: Կորոնավիրուսային վարակը կենդանաանտրոպոնոզ է, այսինքն՝ հնարավոր է կենդանիներից մարդուն փոխանցել։ Պարզվել է, որ SARS-CoV-ի աղբյուրը ծաղիկներ են եղել, իսկ MERS-CoV-ը՝ միապաղ ուղտեր[28]: Հնարավոր է, որ SARS-CoV-2-ի դեպքում էլ վարակի աղբյուր են հանդիսանում կենդանիները: Վիրուսի գենետիկ անալիզը հայտնաբերել է կորոնավիրուսների նմանությունը, որոնք տարածված են նատականի, չղջիկների շրջանում, սակայն առայժմ ստույգ հայտնի չէ, արդյոք դրանք վարակի սկզբնական աղբյուր են: Այժմ վիրուսի տարածման հիմնական միջոցը մարդուց մարդուն փոխանցելն է:

Տարբեր երկրների գիտնականները վերլուծել են վիրուսի գենոմը և հաստատում են այն փաստը, որ վիրուսը բնական ծագում ունի։ Տարբեր է նույն դավադրությունների տեսության ստեղծում են վախի մթնոլորտ, լուրերը և նախապաշարմունքները, նման տեսության քննարկվում են գիտական հանրության կողմից: ԱՀԿ-ի գլխավոր տնօրենի հետ գիտնականները կոչ են անում ապատեղեկատվության փոխարեն առաջ տանել գիտական ապացույցները[29]:

Վիրուսի աղբյուր

2020 թվականի հունվարի 22-ին բժշկական ամսագիրը հրապարակել Է չինացի գիտնականների հետազոտությունը, որում SARS-CoV-2 վիրուսի հինգ գենոմները համեմատել են կորոնավիրուսների 276 հայտնի գենոմային հաջորդականությունների հետ, որոնք ազդում են մարդկանց և տարբեր կենդանիների վրա: Գիտնականների կարծիքով՝ կորոնավիրուսների ֆիլոգենետիկ ծառը ցույց է տալիս, որ նոր վիրուսները հայտնվել են մոտավորապես երկու տարի առաջ մեկ ընդհանուր նախնուց, չղջիկի կորոնավիրուսի և, հնարավոր է, չինական օձերի կորոնավիրուսի ՝ Հարավչինական բազմաձայն եզրի կամ չինական կոբրայի (օձերի երկու տեսակներն էլ վաճառվում էին Ուհանի շուկայում որպես էկզոտիկ սնունդ)[30][31]:

Ախտանշաններ

NCP կորոնավիրուսի ախտանիշները նման են թոքաբորբի կամ ծանր սուր շնչառական համախտանիշի ախտանիշներին։

Գիտակցության կորուստ (թոքային հյուսվածքների զարգացող ոչնչացման արդյունքում)

Չոր, անարդյունավետ հազ

Հոտառության զգացողության կորուստ[32]

Ջերմություն (38 °C կամ ավելի բարձր)

Շնչառական դժվարություններ

Կրծքավանդակի հատվածում ցավ

Գլխացավ

Տարածվածության մասին կարող եք շարունակել կարդալ ստորև դրված լինքով:

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից