Արգանդի պարանոցի էրոզիա. ախտանշանները, բուժման ժամանակակից մեթոդները

Առողջ և ախտահարված արգանդ: Յուրաքանչյուր կին պետք է իմանա, որ գինեկոլոգին անհրաժեշտ է այցելել պարբերաբար, ոչ թե առիթից առիթ: Զննում պետք է անցնել միջինում տարին (կես տարին) մեկ անգամ: Իրականում գլխավորապես գինեկոլոգի դիմում են որևէ գանգատի պարագայում, պլանավորված հղիությունից առաջ կամ հղիության ընթացքում: Հաճախ դա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ կինը չի կարողանում գտնել «իր» բժշկին, ում մոտ չի կաշկանդվում, ստանում է գրագետ խորհրդատվություն և բուժում:

Գինեկոլոգի հաճախակի զննումները շատ կարևոր են: Շատ հիվանդություններ ընթանում են առանց արտահայտված կլինիկական դրսևորումների, այդ պատճառով հիվանդանոց դիմում ենք այնպիսի բարդությունների դրսևորման ժամանակ, որոնք չնկատել արդեն չի կարելի: Արգանդի պարանոցի հիվանդությունները նույնպես այն հիվանդություններից են, որոնք գաղտնի են ընթանում. չկա դաշտանային ցիկլի խանգարում, չկա տհաճ, առատ արտադրություն, չկա ցավ:

Կարևո´ր է: Արգանդի պարանոցի էրոզիան հաճախ ընթանում է առանց ախտանշանների: Ժամանակն է պատասխանել այն հարցերին, որոնք առաջանում են տվյալ ախտորոշման դեպքում:

Ի՞նչ է արգանդի պարանոցի էրոզիան

Այսպիսի ախտորոշում լսում է յուրաքանչյուր երկրորդ կին, սակայն անհրաժեշտ է ճշտում մտցնել այս հարցում: Միևնույն բառակապակցությամբ կոչելով էրոզիայի միանգամից երկու տեսակ (իրական և ֆոնային)՝ գինեկոլոգը սովորաբար նկատի է ունենում ֆոնային էրոզիան (էկտոպիա): Արգանդի պարանոցի իրական էրոզիան հանդիպում է շատ հազվադեպ և կարճ կյանք ունենում, որովհետև կամ վերքի նման լավանում է, կամ վերածվում ֆոնայինի, որն իր բնույթով վերք է արգանդի պարանոցի վրա և առանց դժվարության կարելի է տեսնել հայելիներով զննման ժամանակ:

Էրոզիան արգանդի պարանոցի չվնասված վարդագույն լորձաթաղանթի վրա վառ կարմիր բծի տեսք ունի: Արգանդի պարանոցի այդպիսի էրոզիան սովորաբար պահպանվում է երկու շաբաթից ոչ ավելի: Իրական էրոզիան սեռական ակտի ժամանակ կամ դրանից հետո կարող է արյունահոսել, իրենից ներկայացնում է արգանդի պարանոցի էպիթելային ծածկույթի ամբողջականության խախտում: Արյան արտադրությունը տեղի է ունենում պարզ պատճառով. իրական էրոզիայի դեպքում արգանդի պարանոցի էպիթելային ծածկույթի դեֆորմացիան ուղեկցվում է էպիթելային բջիջների անջատմամբ և շերտազատմամբ, ինչը հանգեցնում է արյունատար անոթների վնասման:

Մեծամասամբ արգանդի պարանոցի էրոզիան ընթանում է առանց ախտանշանների և կարող է իր մասին հիշեցնել միայն ախտաբանական արտազատումներով, արյունոտ արտազատուկներով, արտադրությունով սեռական ակտից հետո: Արգանդի պարանոցի ֆոնային էրոզիան՝ էկտոպիան, պայմանավորված է ցիլինդրիկ էպիթելի սերտաճմամբ, որով պատված է արգանդի պարանոցի՝ դեպի հեշտոցի խոռոչ տանող ուղին ծածկող ցիլինդրիկ էպիթելով: Ցիլինդրիկ էպիթելը հարմարված չէ հեշտոցի թթվային միջավայրին, այդ պատճառով այն սկսում է ինքնաապաքինվել, և ժամանակի ընթացքում ի հայտ է գալիս հարթ պաշտպանական էպիթել, ինչը կարող է հանգեցնել օրինակ քաղցքեղի առաջացման:

Ինչպե՞ս ճշգրտել ախտորոշումը

Ճշգրիտ ախտորոշումը պարզելու համար անհրաժեշտ է իմանալ, թե իրականում ինչ է թաքնված արգանդի պարանոցի էպիթելային ծածկույթի փոփոխության տակ: Կան մի շարք մեթոդներ: Հիմնական մեթոդը կոլպոսկոպիան է, որը կիրառվում է արգանդի պարանոցի ընդհանուր վիճակի ախտորոշման համար և իրենից ներկայացնում է լորձաթաղանթի զննում կոլպոսկոպի օգնությամբ՝ լրացուցիչ լուսավորությամբ օպտիկական մեծացման պայմաններում: Տվյալ պրոցեդուրան լրիվ անցավ է և թույլ է տալիս մանրամասնել արգանդի պարանոցի հատվածի փոփոխությունները, որոնք անզեն աչքով զննելիս թվում են միատեսակ:

Ընդլայնված կոլպոսկոպիա կատարելիս առավել ճշգրիտ պատկեր ստանալու համար մանկաբարձ- գինեկոլոգը կատարում է արգանդի պարանոցի հատվածի ներկում ներկանյութերով, ինչը թույլ է տալիս առանձնացնել հյուսվածքների ախտաբանական փոփոխություններն առողջների ֆոնի վրա: Արգանդի պարանոցը ծածկող էպիթելի փոփոխությունների աստիճանը որոշելու համար կոլպոսկոպիայի ընթացքում (արգանդի պարանոցի հատվածը ներկելուց առաջ) բժիշկը քսուք է վերցնում արգանդի պարանոցի մակերևույթից շերտազատված բջիջների բջջաբանական հետազոտություն կատարելու համար (ուռուցքաբջջաբանական քսուք (ցիտոլոգիա)): Հենց տվյալ հետազոտությունն է կիրառվում կանանց հետազոտման ժամանակ՝ վաղ փուլում չարորակ հիվանդությունների բացահայտման նպատակով:

Անհրաժեշտության դեպքում բժիշկը կարող է կատարել նաև բիոպսիա (վերցնել հյուսվածքի կտորների կասկածելի հատվածների քննության համար): Հետազոտման տվյալ համալիրը պետք է պարտադիր ներառի նաև սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակների հետազոտությունները և ձվարանների վիճակի ուսումնասիրման հետազոտությունները՝ չշրջանցելով կնոջ իմունային համակարգի աշխատանքը: Միայն հետազոտման նկատմամբ այդպիսի համակողմանի մոտեցումը կարող է հաջողություն ապահովել արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժման հարցում:

Ի՞նչ պատճառներով է առաջանում արգանդի պարանոցի էրոզիան

Գոյություն ունեն այդ հիվանդության առաջացման և զարգացման շատ պատճառներ, միասնական կարծիք չկա: Բազմաթիվ գործոններ նշանակալի դեր են խաղում արգանդի պարանոցի էրոզիայի զարգացման մեջ: Հիմնական պատճառներն են՝

• հորմոնալ խախտումները,
• ցածր իմունիտետը,
• վաղ տարիքում սեռական կյանք սկսելը,
• վաղ առաջին հղիությունը և վաղ առաջին ծննդաբերությունը (մինչև 18 տարեկան),
• վատ անձնական հիգիենան, 
• սեռական զուգընկերների հաճախակի փոփոխությունը (բերում է հեշտոցի միկրոֆլորայի փոփոխության),
• վնասվածքները հղիության արհեստական ընդհատումների, ծանր ծննդաբերության, բժշկական մանիպուլյացիաների կամ ներհեշտոցային հակաբեղմնավորիչների սխալ օգտագործման պատճառով, 
• ոչ հմուտ լվացումների հետևանքով, 
• վիրուսային հիվանդություններ,
• արգանդի պարանոցի բորբոքային հիվանդություններ,
• միզասեռական համակարգի օրգանների հիվանդություններ,
• սեռավարակներ (քլամիդիաներ, գոնոկոկներ, տրիխոմոնադներ, կանդիդաներ), 
• մարդու պապիլոմայի վիրուս,
• ժառանգականություն: 

Բնածին էրոզիաներն առավել տարածված են: Այդպիսի կանանց համար շատ կարևոր է պարբերաբար գինեկոլոգիական զննում անցնելը:

Ախտանշանները

Հիվանդությունը վառ արտահայտված ախտանշաններ չունի, այդ պատճառով կանայք առավել հաճախ մասնագետի զննումից հետո են իմանում, որ արգանդի պարանոցի էրոզիա ունեն: Հիմնականում արգանդի պարանոցի հիվանդությունները կարող են ընթանալ առանց ախտանշանների, երբեմն հիվանդները գանգատվում են սեռական ուղիների տարբեր արտադրություններից, որոնք ուղեկցվում են ցավով: Այդպիսի ախտանշաններն առավել հաճախ կապված են օրգանիզմում առկա վարակի հետ: Ակնհայտ ախտանշանների առաջացումը հիմնական հիվանդության զարգացման նկատմամբ ուշանում է, այդ պատճառով չի կարելի հիմնվել գանգատների բացակայության վրա և չի կարելի հրաժարվել արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժումից:

Արգանդի էպիթելում տեղի ունեցող փոփոխությունները բարենպաստ հիմք են ստեղծում չարորակ պրոցեսների զարգացման համար: Բազմաթիվ ամենամյա հետազոտությունների արդյունքները ցույց են տվել, որ արգանդի պարանոցի վրա չարորակ նորագոյացությունները շատ հազվադեպ են առաջանում չձևափոխված հյուսվածքների ֆոնի վրա, իսկ ֆոնային պրոցեսների ժամանակին և գրագետ բուժումն զգալիորեն նվազեցնում է չարորակ հիվանդությունների զարգացման վտանգը:

Կեղծ էրոզիայի դեպքում (էկտոպիա) ախտանշաններ կարող են և չլինել, այդ պատճառով մասնագետները խորհուրդ են տալիս ստուգման համար տարին երկու անգամ կատարել կոլպոսկոպիա: Տվյալ պրոցեդուրան լրիվ անցավ է և կխլի 20 րոպեից ոչ ավելի, իսկ դրա անցկացումից հետո դուք վստահ կլինեք, որ առողջ եք: Եթե պրոցեսը վաղուց աչքաթող է արվել, ապա դրա հետևանքով կարող են առաջանալ թարախային, ինչպես նաև արյունոտ արտադրություններ, որոնք ուղեկցվում են ցավով: Հատկապես վտանգավոր ախտանշաններ են արյունոտ արտազատուկները սեռական ակտի ընթացքում կամ դրանից հետո:

Բուժումը

Արգանդի պարանոցի էրոզիան բուժվում է տարբեր մեթոդներով:

Լազերային հեռացում: Արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժման ամենաարդյունավետ և ժամանակակից մեթոդն է, որը նաև ապահովում է կտրվածքի շատ բարձր ճշգրտություն, ինչը թույլ է տալիս պահպանել առողջ հյուսվածքները, նպաստում է արագ ապաքինմանը և սպիեր չի թողնում: Մեծամասամբ գինեկոլոգներն այս մեթոդն առաջարկում են չծննդաբերած կանանց, թեև այդ հարցում մասնագետների կարծիքները չեն համընկնում: Ապաքինման ժամկետը 4-6 շաբաթ է:

Դիաթերմոկոագուլյացիա: Էրոզիան այրվում է էլեկտրական հոսանքով: Էպիթելի հյուսվածքների այրում բարձր հաճախականության հոսանքով: Սա ամենատարածված մեթոդն է: Հոսանքով այրումը բավականին ցավոտ է, որը նաև իրենից հետո սպիեր է թողնում, այդ պատճառով խորհուրդ է տրվում միայն ծննդաբերած կանանց, իսկ եթե առավելագույնս ճշգրիտ ասենք՝ միայն այն կանանց, ովքեր չեն պատրաստվում այլևս ծննդաբերել: Ապաքինման ժամկետը 8-10 շաբաթ է:

Կրիոքայքայում: Այս դեպքում կատարվում է արգանդի պարանոցի սառեցում հեղուկ ազոտով: Էրոզիայի բուժման տվյալ մեթոդի էությունն այն է, որ փոխազդեցության ընթացքում սառը ազոտը կատարում է բջիջներում պարունակվող ջրի բյուրեղացում և դրա արդյունքում քայքայում է արգանդի պարանոցի ախտահարված հատվածի բջջային կառուցվածքը: Սակայն դիտարկվող մեթոդը պարտադիր պահանջում է հետագա հսկողություն, քանի որ հնարավոր են բարդություններ բջիջների մակերևութային շերտի քայքայման հետևանքով: Ապաքինման ժամկետը 8-10 շաբաթ է:

Քիմիական կոագուլյացիա: Արգանդի պարանոցի էրոզիան մշակվում է հատուկ դեղամիջոցներով, որոնց ազդեցությունն ուղղված է սխալ բջիջների անջատմանը: Դիտարկվող մեթոդն սպիեր չի թողնում, այդ պատճառով խորհուրդ է տրվում հիմնականում չծննդաբերած կանանց: Ապաքինման ժամկետը 6-10 շաբաթ է:

Էլեկտրաէկսցիզիա: Կտրում են արգանդի պարանոցի ախտահարված հատվածը:

Ռադիոալիքային բուժում: Այս մեթոդը հիմնված է ռադիոալիքների բարձր էներգիայի կիրառման վրա: Առանց հյուսվածքի վրա ճնշում գործադրելու կատարվում է արգանդի պարանոցի էրոզիայով հատվածի մշակում, ինչը նվազագույնի է հասցնում արգանդի պարանոցի վնասվածքը: Նաև լրիվ բացառվում է էլեկտրաայրվածքը, քանի որ մեթոդը հիմնված է ոչ թե բուն ջերմային ազդեցության, այլ վնասված էպիթելային բջիջներից ջրի մոլեկուլների «գոլորշիացման» պրոցեսի վրա: Կիրառվող տեխնիկան չի թողնում հետքեր (վերքի մակերևույթը ծածկող կեղևներ, այրվածքներ, մակարդված արյունից, թարախից և մեռած հյուսվածքներից ձևավորված վերքեր) և սպիեր, ինչը թույլ է տալիս երկու անգամ կրճատել ապաքինման ժամկետները, ինչպես նաև կոնիզատորի (գինեկելոգիայում կիրառվող վիրաբուժական գործիք) ձևի շնորհիվ պահպանում է արգանդի պարանոցի կառուցվածքը:

Պետք է հիշել, որ չծննդաբերածների արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժումն զգալիորեն տարբերվում է ծննդաբերածների բուժումից և մի շարք դեպքերում կարող է ընդհանրապես չբուժվել մինչև առաջին ծննդաբերությունը (որից հետո կարող է ինքնուրույն անցնել): Դիտարկվող մեթոդի դեպքում հիվանդները գրեթե անհարմարավետություն չեն զգում, նաև չեն մնում սպիեր, և չեն վնասվում հարևան հյուսվածքները: Ապաքինման ժամկետը 3-5 շաբաթ է:

Արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժումն իրականացնելն անհրաժեշտ է: Դրա բացակայությունը կդառնա ոչ միայն բարորակ, այլև չարորակ նորագոյացությունների զարգացման պատճառ, կարող են զարգանալ հիվանդության ծանր ձևեր, ինչպես, օրինակ, արգանդի պարանոցի գեղձակիստոզային էրոզիան: Պետք է պատասխանատվությամբ մոտենալ պարտադիր պրոֆիլակտիկ զննումներին: Ժամանակին կատարված ախտորոշումը և նշանակված համալիր բուժումը միայն դրականորեն կանդրադառնան ձեր առողջության վրա և կազատեն խնդիրներից:

Էրոզիայի բուժման մեթոդներից է նաև դեղորայքային բուժումը, որն իրականացվում է էրոզիայի պատճառը վերացնող դեղորայքի տեղային օգտագործման, ինչպես նաև հակաբորբոքային միջոցների և համակողմանի բուժման օգնությամբ:

Ճի՞շտ է, որ չծննդաբերած կանանց դեպքում ավելի լավ է չբուժել արգանդի պարանոցի էրոզիան:

Արգանդի պարանոցի փոքր չափերի ֆոնային էրոզիան (էկտոպիա) կարող է դիտվել նաև երիտասարդ չծննդաբերած կանանց մոտ ինչպես ֆիզիոլոգիական նորմա: Տվյալ հիվանդությունը պահանջում է միայն հսկողություն և օրգանիզմում հորմոնալ փոփոխությունների դեպքում (հակաբեղմնավորիչների ընդունման, ինչպես նաև հղիության դեպքում) մեծամասամբ անցնում է առանց լրացուցիչ միջամտության: Սակայն արգանդի պարանոցի ֆոնային էրոզիան վարակի «մուտքի դարպաս» է և պահպանման վայր:

Սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակները, արգանդի պարանոցի ուղու լորձաթաղանթի բորբոքումները (ցերվիցիտ) և արգանդի պարանոցի ֆոնային էրոզիան (էկտոպիա) հանդես են գալիս որպես միմյանց աջակցող վիճակներ, ինչը պահանջում է համապատասխան բուժում: Արգանդի պարանոցի ֆոնային էրոզիայի (էկտոպիա) բուժում կարելի է և պետք է: Նախկինում չծննդաբերած կանանց բուժումն արգելվում էր հարմար մեթոդների բացակայության պատճառով, որովհետև նախկինում գոյություն ունեցող մեթոդները որոշ դեպքերում հանգեցնում էին արգանդի պարանոցի կարծրության (արգանդի պարանոցը դառնում էր ոչ այնքան առաձգական, որ ապագայում հնարավոր լիներ ինքնուրույն ծննդաբերել առանց կեսարյան հատման): Ներկայումս ի հայտ են եկել բազմազան մեթոդներ, որոնք կարելի է առանց լուրջ հետևանքների կիրառել չծննդաբերած կանանց արգանդի պարանոցի էրոզիայի բուժման համար:

Եթե էրոզիայի ժամանակին չբուժվի, հնարավոր է, որ վտանգավոր բարդություններ առաջանան: Առաջին հերթին դա արգանդի պարանոցի վնասված հատվածի բջիջների չարորակ փոխակերպումն է: Այս սպառնալիքն իրական է, մասնագետները պարբերաբար հանդիպում են հիվանդների, ովքեր երկար ժամանակ հետաձգել են զննումը գանգատների բացակայության պատճառով, իսկ երբ եկել են, պարզվել է, որ արդեն ուշ է: Չարորակության նշանների ի հայտ գալու դեպքում հարկ է լինում կիրառել բուժման ավելի ծայրահեղ մեթոդներ (արգանդի պարանոցի էրոզիայի լազերային հեռացում), այդպիսի հիվանդներին ուղարկվում են ուռուցքաբանի մոտ:

Արգանդի պարանոցի էրոզիան հղիության ընթացքում

Չբարդացած ֆոնային էրոզիան (էկտոպիան) ներգործություն չի ունենում հղիանալու հնարավորության վրա՝ չանդրադառնալով նաև ընթացքի վրա: Թեև միևնույն ժամանակ արգանդի պարանոցի էրոզիան կնոջ օրգանիզմում ընթացող տարբեր ախտաբանական պրոցեսների արտացոլումն է՝ զանազան հորմոնալ և իմունային խանգարումներ, ինֆեկցիոն հիվանդություններ, որոնք կարող են անբարենպաստ անդրադառնալ սկզբնապես հղիանալու հնարավորության, իսկ արդյունքում նաև նրա ընթացքի և ծննդաբերության վրա: Այդ պատճառով էրոզիայի «հարցերը լուծել» և նրա պատճառները վերացնել պետք է նախքան հղիությունը:

Մեր ժամանակներում արգանդի պարանոցի հիվանդությունների բուժման մեթոդները խնայող են (կրիոդեստրուկցիա, ռադիոալիքային բուժում, արգանդի պարանոցի էրոզիայի լազերային հեռացում): Եթե արգանդի պարանոցի էրոզիան հղիության ընթացքում բացահայտվել է առաջին անգամ, ապա անհրաժեշտ է պարտադիր կատարել հետազոտություն և ճշգրտել ախտորոշումը: Մեծամասամբ բուժումից խուսափում են: Բացառություն են կազմում այն իրավիճակները, որտեղ առկա են չարորակության նշաններ, որոնք պահանջում են ուռուցքաբանների խորհրդատվություն: Ուռուցքաբանական պրոցեսի ֆոնի վրա հղիության դեպքում հարց է առաջադրվում հղիության ընդհատման վերաբերյալ, քանի որ այն կարող է միայն վատթարացնել հիմնական հիվանդության կանխատեսումը: Անհրաժեշտ է ծննդաբերությունից հետո երկու ամիս անց գնալ բժիշկ-գինեկոլոգի մոտ, որպեսզի կատարվի համապատասխան հետազոտություն և, եթե պահանջվում է, բուժում:

Կարևո´ր է: Շատ կանայք չեն դիմում գինեկոլոգի՝ դա փաստարկելով նրանով, որ ոչինչ չի ցավում, սեռական զուգընկերը մշտական է, ծննդաբերել դեռևս չի պատրաստվում: Նրանցից շատերը վախենում են, որ կբախվեն բժիշկների աննրբանկատությանը և ճիշտ չեն հասկացվի: Այդուհանդերձ գինեկոլոգին պետք է այցելել տարին երկու անգամ: Արգանդի պարանոցի էրոզիայի պրոֆիլակտիկան անհնար է, քանի որ նրա գոյացումը կատարվում է ամենատարբեր հանգամանքների հետևանքով, սակայն ժամանակին կատարված ախտորոշումը կարող է ազատել ավելորդ ապրումներից:

Բոլորը գիտեն, որ ավելի լավ է կանխարգելել հիվանդությունը, քան բուժել այն: Ինքներդ ձեզ կարող եք ապահովել գինեկոլոգին պարբերաբար այցելելով, անձնական հիգիենայի կանոնները պահպանելով և սեռական զուգընկերների քանակը վերահսկելով: