Երկրորդային ամենորեա
5030
Ամենորեան ախտաբանական վիճակ է, որը բնորոշվում է դաշտանի երկարատև բացակայությամբ։ Այդ սահմանումը վերաբերում է վերարտադրողական տարիքի կանանց (18-45տ.): Ամենորեան լինում է առաջնային, եթե աղջիկն ընդհանրապես դաշտան չի ունենում, և երկրորդային, երբ նախկինում նորմալ դաշտանի պայմաններում այն այլևս չի սկսվում։
Առաջացման պատճառները
Երկրորդային ամենորեայի հնարավոր պատճառներն են՝
- ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն (նաև սպորտային),
- էնդոկրին համակարգի հիվանդություններ,
- հոգեհուզական խանգարումներ, սթրես, դեպրեսիա, հոգեբանական տրավմա և այլն,
- քրոնիկ ադնեքսիտ,
- վահանաձև գեղձի հիվանդություններ,
- արգանդափողերի և ձվարանների ուռուցքային հիվանդություն,
- ալկոհոլիզմ,
- անորեքսիա, բուլիմիա,
- հիպոֆիզար անբավարարություն,
- պոլիկիստոզային ձվարանների համախտանիշ,
- ճարպափոխանակության խանգարումներ և այլն։
Ախտանշանները
Ամենորայի հիմնական ախտանշանը դաշտանի բացակայությունն է և հղիանալու անհնարինությունը։ Կարող է դիտվել նաև՝
- քաշի անկում կամ գիրացում,
- հոգեհուզական խանգարումներ,
- սեռական ցանկության կորուստ,
- տեստոստերոնի մակարդակի բարձրացում, ձայնի տեմբրի փոփոխություն, մազակալություն, ակտիվ քրտնարտադրություն,
- գալակտորեա,
- իգական սեռական հորմոնների անբավարարություն,
- ջերմային առհոսք,
- քնկոտություն, արագ հոգնելիություն, գլխացավ, թուլություն և այլն։
Ախտորոշումը
- Ընդհանուր զննում,
- գինեկոլոգիական զննում,
- հորմոնների հետազոտություն,
- փոքր կոնքի օրգանների ուլտրաձայնային հետազոտություն,
- քսուքի ցիտոլոգիական հետազոտություն,
- լապարոսկոպիա, հիստերոսկոպիա։
Բուժումը
Սովորաբար ամենորեան բուժվում է փոխարինիչ հորմոնային թերապիայի միջոցով։ Հորմոնային դեղորայքի օգտագործումը նպաստում է հորմոնային ֆոնի կարգավորմանը, խթանում է ձվազատումը։ Կախված ամենորեայի պատճառից՝ երկրորդային ամենորեայի թերապիան կարող է համալրվել նաև այլ դեղամիջոցների կամ վիրահատական միջամտությամբ։ Հիպոֆիզի մեծ չափսերի ուռուցքի դեպքում սովորաբար այն հեռացվում է, ճառագայթային թերապիա է նշանակվում, այնուհետև՝ հորմոնային թերապիա։ Ձվարանների պոլիկիստոզի դեպքում լապարոսկոպիայի միջոցով կատարվում է էլեկտրակաուտերիզացիա (ձվարանների վրա անցքեր են արվում):
Բարդությունները
Երկրորդային ամենորեայի հիմնական բարդությունը անպտղությունն է։
Կանխարգելումը
Երկրորդային ամենորեայի կանխարգելումը ներառում ՝
- ռացիոնալ, հավասարակշռված սնուցում,
- մարմնի զանգվածի կարգավորում,
- խուսափում սթրեսներից,
- հորմոնային դեղորայքի ընդունման սխեմայի պահպանում,
- գինեկոլոգիական խորհրդատվություն վեց ամիսը մեկ անգամ և այլն։
