Սեռական շուրթերի այտուց

Սեռական շուրթերի այտուցը (edema labiorum) հանդիսանում է գինեկոլոգիական հաճախ հանդիպող գանգատներից մեկը, որը կարող է պայմանավորված լինել բորբոքային, վարակային, հորմոնալ կամ ոչ վարակիչ գործոններով։ Ճիշտ ախտորոշումը և բուժումը կարևոր են՝ հաշվի առնելով խնդրի բնույթը և հնարավոր բարդությունները։

Դասակարգում՝ ըստ պատճառագիտության 

1. Վարակային պատճառներ 
• Բակտերիալ վուլվովագինիտ՝ պայմանավորված Gardnerella vaginalis, Streptococcus կամ Staphylococcus տեսակի մանրէներով։
Ախտանիշներ՝ քոր, կարմրություն, ցավ, տհաճ հոտով արտադրություն։

• Սնկային վարակներ (Candida albicans)
Ախտանիշներ՝ սպիտակ, «հացաբուլկեղենի» հոտով արտադրություն, այտուց, ուժեղ քոր։

• Վիրուսային վարակներ՝
• Հերպես սիմպլեքս վիրուս (HSV)՝ առաջացնում է ցավոտ խոցիություններ, այտուց և քոր։

• HPV՝ որոշ ենթատեսակների դեպքում կարող է լինել այտուց՝ հատկապես գենիտալ պապիլոմաների առկայությամբ։

2. Ալերգիկ ռեակցիաներ 

• Սեռական շուրթերի այտուց կարող է առաջանալ ալերգիայի արդյունքում՝ 
• Հիգիենիկ միջադիրներից,
• Լվացող միջոցներից,
• Դեղորայքից (օրինակ՝ հակաբիոտիկների տեղային կիրառումից)։

3. Տրավմատիկ պատճառներ 

• Վնասվածք սեռական հարաբերության, սափրման, սպորտային գործողությունների կամ մանկաբարձական միջամտության հետևանքով։ 
• Հաճախ ուղեկցվում է տեղային ցավով և այտուցով։

4. Հորմոնալ փոփոխություններ

• Հղիության ընթացքում՝ հորմոնալ դիսբալանսի և լիմֆատիկ դանդաղ շրջանառության հետևանքով։
• Դաշտանային ցիկլի որոշ փուլերում՝ էստրոգենի մակարդակի բարձրացման ժամանակ։

5. Շրջանառության խանգարումներ

• Վուլվայի ուռուցիկ այտուցը կարող է լինել ստորին սեռական երակների լիմֆոստազի կամ երակային կանգի դրսևորում։
• Կարծր, ցավոտ այտուց՝ դիտվում է որոշ դեպքերում սեռական երակների թրոմբոզի դեպքում։

6. Գինեկոլոգիական ուռուցքներ կամ կիստաներ

• Բարտոլինի գեղձի կիստա կամ աբսցես՝ տեղակայված է մեծ սեռական շուրթերում։ 

Ախտանիշներ՝ միակողմանի այտուց, ցավ, երբեմն բարձր ջերմություն։

Ախտորոշում

• Ֆիզիկական զննում՝ այտուցի տեսակը, տարածվածությունը, զգայունությունը։
• Վագինալ և լաբորատոր հետազոտություններ՝
• բակտերիոլոգիական մաքրություն (սմեր)
• HSV և HPV թեստեր (PCR)
• ալերգիկ թեստավորում։

Բուժումը կախված է առաջնային պատճառից․

Վարակային այտուց

• Անտիբիոտիկներ
• Սնկասպան դեղամիջոցներ
• Վիրուսային դեղամիջոցներ 

Ալերգիկ այտուց

• Հակահիստամինայիններ
• Տեղային հանգստացնող կրեմներ 
• Ալերգենի վերացում։

Բարտոլինի կիստա / աբսցես

• Կիստա՝ տեղային հիգիենա,կոմպրեսներ

• Աբսցես՝ բացում, արտահոսքի ապահովում և հակաբիոտիկ թերապիա։

Սեռական շուրթերի այտուցը բազմապատճառային խնդիր է, որը պահանջում է ինտեգրացված մոտեցում՝ պատճառագիտության ճշգրիտ որոշում և հասցեական բուժում։ Տեղային ինքնաբուժումը կարող է խորացնել վիճակը, ուստի կարևոր է ժամանակին դիմել մասնագետի։