Վիտամին B3 (վիտամին PP, նիկոտինաթթու, նիացին)
Վիտամին B3-ը (վիտամին PP, նիկոտինաթթու, նիացին) մարդուն խիստ անհրաժեշտ վիտամին է և օրգանիզմում մասնակցում է կենսականորեն կարևոր մի շարք պրոցեսների։
Ինչո՞ւ է անհրաժեշտ օրգանիզմին
- Մասնակցում է հյուսվածքների շնչառությանը և նպաստում է հյուսվածքների ճիշտ աճին։
- Կարևոր դեր է խաղում սրտանոթային համակարգի աշխատանքում, նվազեցնում է «վնասակար» խոլեստերինի մակարդակը, պաշտպանում է թրոմբների կազմավորումից, լայնացնում է անոթները։
- Մասնակցում է հեմոգլոբինի սինթեզին և էրիթրոցիտների առաջացմանը։
- Մասնակցում է սպիտակուցների, ածխաջրերի և ճարպերի փոխանակությանը։
- Արյան մեջ վերահսկում է գլյուկոզայի մակարդակը և նրա վերափոխումն էներգիայի, կարգավորում է ենթաստամոքսային գեղձի աշխատանքը՝ օրգանիզմին պաշտպանելով շաքարային դիաբետի առաջացումից։
- Մասնակցում է բազմաթիվ հորմոնների (տեստոստերոն, պրոգեստերոն, ինսուլին և այլն) արտադրման պրոցեսին:
- Խթանում է մարսողական համակարգի աշխատանքը, ուժգնացնում աղիների գալարակծկանքը։
- Մասնակցում է որոշ տոքսինների չեզոքացմանը։
- Նպաստում է նյարդային համակարգի ճիշտ աշխտանքին, պաշտպանում հոգեկան հիվանդություններից։
- Այդ վիտամինից է կախված մաշկի, մազերի, եղունգների և հոդերի վիճակը։
Փոխազդեցությունն այլ նյութերի հետ
- B խմբի վիտամինները վատ են յուրացվում առանց B3 (PP) վիտամինի։
- Վիտամին B3-ը (PP) լավ է յուրացվոմ պղնձի և վիտամին B6-ի առկայությամբ։
Օրգանիզմի օրական պահանջը
Մեծահասակների օրական պահանջը 20մգ է, երեխաներինը՝ 6-21մգ՝ կախված զարգացման փուլից։ Վիտամին B3-ի (PP) պահանջը մեծանում է ֆիզիկական և մտավոր ծանրաբեռնվածության դեպքում, ինչպես նաև հղիության շրջանում։
Վիտամին B3 (PP) պարունակող մթերքներ
Պարունակվում է բուսական և կենդանական ծագման բազմաթիվ մթերքներում։ Ընդ որում՝ ջերմային մշակման ընթացքում կորչում է վիտամինի 20%-ը, ուստի անգամ ջերմային մշակման ենթարկված մթերքները մեծ քանակությամբ նիկոտինաթթու են պարունակում։
Վիտամին B3-ով (PP) հարուստ մթերքներն են՝
- մսամթերք՝ լյարդ և երիկամներ, հնդկահավի և հավի սպիտակ միս, ձու,
- ձկնեղեն՝ թյունա, սաղմոն,
- կաթնամթերք՝ պանիր, կաթ,
- բուսական ծագման մթերքներ՝ ձավարեղեն (հնդկաձավար, վարսակ, գարի, ցորեն), լոբեղեն (լոբի, ոլոռ, սոյա), ընկուզեղեն, անանաս, լոլիկ, գազար, բրոկոլի, մաղադանոս և այլն։
Վիտամինի պակասն օրգանիզմում
Հազվադեպ է օրգանիզմում վիտամին B3 (PP)-ի պակաս առաջանում։ Սովորաբար առաջանում է սխալ սնվելու, քրոնիկական ալկոհոլիզմի կամ աղիներում ներծծման ֆունկցիայի խանգարման, ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածության, հաճախակի սթրեսի և մի շարք հիվանդությունների դեպքում։
Արտահայտվում է հետևյալ ախտանշաններով՝ սրտխառնոց, փորլուծություն, գլխապտույտ, գլխացավ, թուլություն, անքնություն, ախորժակի անկում, հոգեկան խանգարումներ, մաշկի չորություն, դերմատիտ, մտավոր ընդունակությունների նվազում և այլն։
Վիտամինի ավելցուկն օրգանիզմում
Խիստ հազվադեպ է օրգանիզմում վիտամին В3 (РР)-ի ավելցուկ լինում, որովհետև ավելորդ քանակությունն օրգանզիմից դուրս է գալիս բնական ճանապարհով։
Ավելցուկ կարող է առաջանալ նիկոտինաթթու պարունակող դեղորայքի չարաշահման արդյունքում, դրսևորվում է հետևյալ ախտանշաններով՝ գլխապտույտ, ճնշման նվազում, մաշկի կարմրածություն, մկաններում ծակծկոցի և թմրածության առաջացում։