Թոքային զարկերակի ճյուղերի էմբոլիա
Կլինիկական պատկերը
Կլինիկական պատկերը կախված է թոքային զարկերակի ճյուղերի փակվածության աստիճանից և տարածվածությունից։ Զանգվածային ԹԶՃԷ-ն առաջանում է հանկարծակի և ավարտվում մահվամբ։ Թոքային սեգմենտար զարկերակների էմբոլիան սովորաբար արտահայտվում է թոքային-պլևրալ համախտանիշով, որը բնորոշվում է շնչելիս կրծքի ցավով, չոր հազով, մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացմամբ։ Առավել տարածուն թրոմբոէմբոլիան ուղեկցվում է թոքասրտային անբավարարությամբ, կրծքավանդակի ցավով, գիտակցության անսպասելի կորստով։ Դիտվում է ցիանոզ, երակների փքվածություն, մակերեսային շնչառություն, տախիկարդիա և այլն։
Ախտորոշումը
Ախտորոշումը հիմնվում է հղի կնոջ գանգատների և կլինիկական համապատասխան պատկերի վրա։
Անամնեզ
ԹԶՃԷ ունեցող հղի կնոջ հիվանդության պատմության մեջ առկա է լինում՝
- ճարպափոխանակության խանգարում,
- մեծ ենթամաշկային երակի մակերեսային թրոմբոֆլեբիտ,
- սրունքի խորքային երակների թրոմբոզ,
- իլեոֆեմորալ թրոմբոզ,
- սրտի ռևմատիկ արատներ,
- բորբոքային հիվանդություններ,
- արյան մակարդման համակարգի խանգարումներ հիպերկոագուլյացիայի երևույթներով,
- կոմբինացված օրալ բեղմնականխիչների երկարատև օգտագործում,
- գլյուկոկորտիկոիդների ընդունում,
- երիկամների հիվանդություն,
- ծանր գեստոզ։
Ֆիզիկալ հետազոտություն
Ֆիզիկալ հետազոտության ընթացքում գնահատում են՝
- մաշկի և լորձաթաղանթների գույնը (ցիանոզ),
- շնչառության բնույթն ու պարբերականությունը (շնչարգելություն, արագացած շնչառություն),
- անոթազարկի հաճախականությունը (տախիկարդիա)։
Լաբորատոր հետազոտություններ
Պարզում են մակարդման համակարգի վիճակը, գնահատում են հետևյալ պարամետրերը՝
- թրոմբոպլաստինային ակտիվացված մասնակի ժամանակ,
- կոագուլագրամա,
- պրոթրոմբինային ինդեքս,
- ֆիբրինոգեն,
- թրոմբոցիտների ագրեգացիա։
Գործիքային հետազոտություններ
Որպես գործիքային հավելյալ մեթոդ կատարում են էլեկտրասրտագրություն և կրծքավանդակի ռենտգենագրաֆիա։
Բուժումը
Բուժման նպատակն է՝
- թրոմբոէմբոլիայի տարածման կանխում,
- շնչառության վերականգնում,
- թոքային հեմոդինամիկայի կարգավորում,
- հեմոստազի օպտիմիզացիա։
Դեղորայքային բուժում
Անցկացնում են թրոմբոլիտիկ և համակարգային հակաթրոմբոտիկ թերապիա։
Վիրահատական բուժում
ԹԶՃԷ-ի բուժմամբ զբաղվում է անոթային վիրաբույժը։ Ընդ որում՝ հնարավոր է էմբոլէկտոմիա կատարել թոքային զարկերակից։ Բուժումն իրականացվում է ստացիոնար պայմաններում։ ԹԶՃԷ ունեցող հղի կանանց դեպքում մանկաբարձական տակտիկան կախված է նրանց վիճակի ծանրությունից և հղիության ժամկետից։
Առաջին եռամսյակում ի հայտ գալու դեպքում խելամիտ կլինի ընդհատել հղիությունը՝ պայմանավորված հիվանդի ծանր վիճակով և տևական հակակոագուլյանտային թերապիայի անհրաժեշտությամբ։
Երկրորդ և երրորդ եռամսյակում հղիության պահպանման հարցը լուծվում է անհատական մոտեցմամբ՝ կախված հղի կնոջ և պտղի վիճակից։ Ծանր վիճակի դեպքում ծննդալուծումն իրականացվում է կեսարյան հատման միջոցով։
Հիվանդի բավարար վիճակի դեպքում, երբ ԹԶՃԷ-ի առաջացումից մինչև ծննդաբերությունն անցել է մեկ ամսից ավել և հեմոդինամիկական ցուցանիշները կանոնավորվել են, ծննդաբերությունը կարող է կատարվել բնական ճանապարհով։ Հետվիրահատական շրջանում բուժումը շարունակվում է համապատասխան դեղամիջոցներով, վիրաբույժի և սրտաբանի վերահսկողությամբ։
Կանխարգելումը
- Ռիսկի գործոնների վաղ հայտնաբերում։
- Հղի կանանց հեմոստազի հետազոտություն։
- Գեստոզի կանխարգելում և բուժում։
- Կոագուլոպատիկ, մետաբոլիկ և իմունային խանգարումների վաղ ախտորոշում և բուժում։
- Երկարատև անկողնային ռեժիմի դեպքում ոտքերի վարժությունների կատարում։
- Թրոմբոզի բարձր ռիսկի դեպքում անհրաժեշտ է սահմանափակել ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը, կրել առաձգական զուգագուլպաներ և այլն։