Երիկամային քարեր

Երիկամային քարերն ամուր բյուրեղանման զանգվածներ են: Կազմված են աղերից, որոնք փոքր քանակությամբ պարունակվում են մարդու մեզում: Քարերը տարբերակվում են չափով և ձևով:

Քարերը կարող են լինել փոքր հատիկների տեսքով, որոնք աննկատելիորեն անցնում են մեզի մեջ, կարող են լինել նաև բարդ կառուցվածքով մեծ չափերի՝ 5սմ շառավղով գոյացությունների տեսքով: Սովորաբար մարդը չի կասկածում իր հիվանդության մասին այնքան ժամանակ, մինչև որ քարերն սկսում են տեղափոխվել և շարժվել միզուղիներով: Նույնիսկ փոքր քարը, դուրս գալով երիկամից, կարող է անտանելի ցավ առաջացնել:

Պատճառները

Մարդու երիկամային քարերի հիվանդության առաջացման ամենահավանական պատճառը ժառանգական նախատրամադրվածությունն է: Երիկամներում աղերի կուտակման և քարերի գոյացման պատճառներ կարող են լինել կալցիումի չարաշահումը կամ արյան մեջ միզաթթվի առկայությունը, որոնք առաջանում են նյութափոխանակության խանգարումից (օրինակ հիպերպարաթիրեոզի, վիտամին D-ի ավել ընդունման և այլն): Մեծ դեր ունի օրգանիզմում հեղուկի ոչ բավարար քանակը կամ հակառակը՝ մեծ քանակի հեղուկի կորուստը (օրինակ միզամուղների չարաշահման արդյունքում): Երկու դեպքերն էլ հանգեցնում են շատ կոնցենտրացված մեզի, որն էլ նպաստում է քարերի ձևավորմանը: Երիկամային վարակների դեպքում կարող է առաջանալ մեզի լճացում և փոխվել նրա թթվայնությունը: Երկարատև անկողնային խիստ ռեժիմը նույնպես կարող է նպաստել քարերի առաջացմանը:

Ախտանշանները

Սովորաբար այս հիվանդության առաջին ախտանշանը ծակող ցավն է մեջքում (հիվանդ երիկամի շրջանում) կամ որովայնի ստորին հատվածում: Ցավը կարող է տարածվել աճուկային շրջանում, ինչպես նաև ուղեկցվում է սրտխառնոցով և փսխումով: Ցավը շարունակվում է այնքան ժամանակ,  մինչև քարը դուրս է գալիս մեզի հետ, քանի որ միզածորանի մկանային պատը փորձում է այն դուրս հրել: Միզուղիների լորձաթաղանթի վնասման հետևանք կարող է դառնալ մեզում արյան առկայությունը (աչքի համար տեսանելի կամ ոչ): Իջնելով դեպի միզապարկ՝ քարը առաջացնում է միզարձակման ուժեղ պահանջ և այրոց միզարձակման ժամանակ: Երիկամային քարերի (երիկամային կոլիկա) դուրս գալը կարող է ուղեկցվել նաև տենդով և դողէրոցքով: Վերը նշված ախտանշանների առկայության դեպքում (թիկունքի կամ կողքի ցավեր, որովայնի ստորին հատվածի ցավեր, սրտխառնոց և փսխում, ցավ աճուկներում, միզարձակման պահանջ և այրոց միզարձակման ընթացքում) ձեզ անհրաժեշտ է դիմել բժշկի: Եթե նման ախտանշաններ առաջացել են միզուղիների համակարգի արդեն իսկ առկա քրոնիկ հիվանդության ֆոնի վրա, ապա միանշանակ անհրաժեշտ է դիմել բժշկի: Տենդի կամ արյունահոսության առաջացման դեպքում հնարավոր է, որ անհրաժեշտ լինի ձեզ հոսպիտալացնել:

Բարդություններ

Հիմնական բարդություններն են՝

- միզուղիների խցանումներ քարերով և մեզի հոսքի խանգարում,
- երիկամների և միզուղիների վարակներ:

Չբուժելու դեպքում այս բարդությունները հանգեցնում են երիկամային անբավարարության:

Ին՞չ կարող եք անել դուք

Ջերմաստիճանի իջեցման և ցավազրկման համար կարող եք ընդունել ցավազրկող միջոցներ և սպազմոլիտիկներ: Եթե ցավը չի մեղմանում կամ մեզի մեջ արյուն եք նկատում, ահնրաժեշտ է բժիշկ կանչել:

Ին՞չ կարող է անել բժիշկը

Բժիշկը պետք է ցավազրկի և անկացնի անհրաժեշտ զննում (այդ թվում՝ մեզի անալիզ, երիկամների ՈՒՁՀ): Երբեմն անալիզներ անցկացնելու և քարերի բաղադրությունը որոշելու համար անհրաժեշտ է լինում հավաքել դուրս եկած քարերը: Բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ հետագա բուժում, որը ներառում է հատուկ սննդակարգ և դեղորայքային թերապիա: Եթե քարը մեծանում է (որը երևում է ռենտգենային պատկերում կամ ՈՒՁ հետազոտությամբ), դուրս չի գալիս, առաջացնում է մշտական ցավեր և մեզի լճացում, դառնում է միզուղիների վարակման և արյունահոսության պատճառ, իսկ այդ դեպքում գուցե պահանջվի վիրահատական միջամտություն: Ներկա պահին կիրառվում են երիկամային քարերի ուլտրաձայնային փշրման մեթոդներ:

Կանխարգելում

Կարևոր է թույլ չտալ քարերի կրկնակի առաջացում: Երիկամային քարերը քրոնիկական հիվանդություն է և այդ պատճառով շատ հավանական է նոր քարերի առաջացումը: Խմեք օրական 12-16 բաժակ ջուր: Խիստ հետևեք նշանակված սննդակարգին: Այն կազմվում է քարերի բաղադրության որոշման հիման վրա: Եթե բժիշկը դեղորայքային թերապիա է նշանակել քարերի առաջացման կանխարգելման համար, ապա անհրաժեշտ է խստորեն հետևել նշանակումներին: