Բանջարաեղենը հղի կնոջ սննդակարգում

Կարտոֆիլ: Կարտոֆիլը սպառման ծավալով երկրորդ տեղն է զբաղեցնում հացից հետո: Կարտոֆիլի սպիտակուցում մեթիոնինի և ցիստինի քանակը քիչ է, փոխարենը շատ է լիզինի քանակը, ամինաթթվի, որը պակասում է ալյուրի մեջ: Բացի այս, կարտոֆիլի սպիտակուցներն ամինաթթուների պարունակությամբ մոտ են կենդանական ծագում ունեցող սպիտակուցներին: Հանքանյութերից կալիումն է, որով հարուստ է կարտոֆիլը: Ընդ որում՝ առավելագույն քանակով պարունակվում է կճեպով խաշած կարտոֆիլում:

Նատրիումի միացությունների հանդեպ կալիումի միացությունների գերակշռության շնորհիվ կարտոֆիլը դասվում է միզամուղ միջոցների շարքը (առանց աղի): Պարունակում է նաև մեծ քանակությամբ ֆոսֆոր՝ հեշտ յուրացվող ձևով, վիտամիններից՝ վիտամին C, ինչը կայուն չէ և քայքայվում է երկար ժամանակ պահպանելիս ու եփելիս: Հում կարտոֆիլի հյութն օգտագործում են տասներկումատնյա աղիքի խոցային հիվանդության և բարձր թթվայնությամբ ստամոքսաբորբի (գաստրիտի) բուժման նպատակով: Հղիության ընթացքում կարտոֆիլի օգտագործման ցանկալի քանակը 200գր. է:

Կաղամբ: Սա բազմակողմանիորեն օգտագործվող բանջարեղեն է, քանի որ հնարավոր է բազմաթիվ ուտեստներ պատրաստել: Կաղամբը հարուստ չէ սպիտակուցներով, ինչպես և բանջարեղենի բոլոր տեսակները, սակայն պարունակում է մեծ քանակով վիտամիններ և հանքանյութեր: Այն՝ որպես դեղամիջոց, օգտագործել են դեռևս Հին Հռոմում. բուժել են լյարդի, փայծաղի և մաշկի հիվանդությունները:

Աղքատ է ածխաջրերով, սակայն հարուստ է կալիումի, երկաթի, կալցիումի և ֆոսֆորի աղերով, ինչպես նաև А, Р, К, С, В, В2, В6 վիտամիններով, ֆոլաթթվով և խոլինով: Ասկորբինաթթուն (վիտամին C) կաղամբում հանդես է գալիս կապված վիճակում (այդ նյութը կոչվում է ասկորբինոգեն): Ասկորբինոգենը C վիտամինի առավել կայուն տեսակն է, ընդ որում՝ կաղամբում այն 50 անգամ ավելի շատ է, քան կարտոֆիլում:

Կաղամբը հարուստ է մանրաթելով և արդյունավետ է փորկապության կանխարգելման հարցում, սակայն, այդ ամենով հանդերձ, այն հակացուցված է աղիների և խոցային հիվանդություն ունեցող մարդկանց: Կաղամբի հյութը, ընդհակառակն, նպաստում է գաստրիտների և խոցային հիվանդությունների բուժմանը, քանի որ պարունակում է հատուկ նյութ՝ վիտամին U կամ հակախոցային գործոն: Կալիումի մեծ քանակությամբ է պայմանավորված կաղամբի միզամուղ ազդեցությունը:

Գազար: Սա վիտամինների մի ամբողջ շտեմարան է: Պարունակում է РР, В1, В2, В6, С, К, Е վիտամիններ, պրովիտամին A: Հանքանյութերից պարունակում է կոբալտ, կալիում, պղինձ, երկաթ, յոդ, ֆոսֆոր, ինչպես նաև սպիտակուցներ, մանրաթել, շաքար: Մանրաթելերի քանակով թարմ գազարը գերազանցում է կաղամբին, այդ իսկ պատճառով էլ խորհուրդ է տրվում օգտագործել մարսողական համակարգի հիվանդություններ ունեցող մարդկանց:

Գազարն օգտակար է սրտի, լյարդի (հատկապես միզաքարային և լեղաքարային հիվանդությունների), մաշկի հիվանդությունների, ինչպես նաև թոքերի քրոնիկ հիվանդությունների դեպքում: Շոգեխաշած գազարն օգնում է բուժել աղիների դիսբիոզը (դիսբակտերիոզ), հաստ աղիքի խոցային հիվանդությունը և այլն: Գազարն ունի նաև հակամանրէային հատկություններ: Վիտամին A-ի յուրացման նպատակով գազարը պետք է օգտագործել բուսական յուղի կամ թթվասերի հետ: Գազարի խավարտն ավելի լավ է նպաստում մսի և ձկան յուրացմանը, քան կորտոֆիլինը:

Բազուկ: Պարունակում է մեծ քանակությամբ կալիումի, մագնիումի, յոդի, ֆոսֆորի աղեր, վիտամիններ՝ C, B, PP,P, ֆոլաթթու, բիոտին: Բարելավում է վիտամին B12-ի յուրացումը՝ դրանով իսկ նպաստելով արյան բաղադրիչների կարգավորմանը: Բազուկի դյուրին յուրացվող ածխաջրերի մեծ մասը կազմում են սախարոզան և ֆրուկտոզան: Կալիումի, մագնիումի և B խմբի վիտամինների միացությունները որոշ չափով կանխում են արյունատար անոթների սպազմը, հանգստացնող ազդեցություն են ունենում նյարդային համակարգի վրա, ինչը շատ օգտակար է հիպերտոնիկ հիվանդությունների և հեստոզների դեպքում: Բազուկն օգտագործում են նաև որպես միզամուղ միջոց:

Դդմիկ: Դդմիկի առավելությունը կալիումի և նատրիումի բարենպաստ համադրության (7:1), հեղուկի առատության, համեմատաբար քիչ քանակությամբ կոշտ սննդային մանրաթելերի և քիչ կալորիականության մեջ է: Դդմիկով պատրաստված ուտեստներն ունեն միզամուղ, հակաալերգիկ հատկություն և նպաստում են սակավարյունության և փորկապության կանխարգելմանը:

Բադրիջանը պարունակում է շաքար, բջջանյութ, В, С, А խմբի վիտամիններ, կալիումի, պղնձի, երկաթի, ֆոսֆորի, և մագնիումի աղեր: Արյան մեջ նվազեցնում են խոլեստերինի քանակը, ունեն միզամուղ ազդեցություն, հեռացնում են միզաթթվի աղերը:

Լոլիկ: Պարունակում է մեծ քանակությամբ վիտամիններ և հանքանյութեր, հատկապես կալիում: Օգտակար է փորկապության, շաքարային դիաբետի և ճարպակալման դեպքում, բացի այս օժտված է նաև հակասնկային ակտիվությամբ:

Վարունգ: Պարունակում է մինչև 95% հեղուկ, զգալի քանակությամբ վիտամին C: Խթանում է ստամոքսագեղձի աշխատանքը, նպաստում է ախորժակի բացմանը: Վարունգից առանձնացնում են մի նյութ, որը քայքայում է միզաքարերը:

Սոխ: Այն քիչ բույսերից է, որ օգտագործվում է ամբողջությամբ՝ արմատից մինչև տերևները: Կանաչ սոխում վիտամին C-ի քանաը 3 անգամ ավելի շատ է, քան սոխի գլխում, բացի այդ պարունակում է մեծ քանակությամբ վիտամին A, ինչը բացակայում է գլուխ սոխում: Սոխի ֆիտոնցիդները (ինչպես և սխտորինը) կանխում են հիվանդածին միկրոօրգանիզմների զարգացումը: Ֆիտոնցիդներն օդում տարածվող բուսական ծագման հոտավետ նյութեր են, որոնք ունեն հակամանրէային և հակավիրուսային ազդեցություն: Նրանք, ովքեր ձմռանը հաճախ են սոխ և սխտոր օգտագործում, հազվադեպ են հիվանդանում: Այդուհանդերձ, սոխը և սխտորը հակացուցված են կերակրող մայրերին, քանի որ խանգարվում է կրծքի կաթի համային որակը:

Սխտոր: Սխտորը և՛ համեղ բանջարեղեն է, և՛ բուժիչ բույս: Իրեն ներհատուկ հոտով պարտական է եթերային յուղին: Թարմ սխտորը նվազեցնում է անոթային ճնշումը, արյան մեջ խոլեստերինի քանակը, հակաալերգիկ և հակաթրոմբային կանխարգելիչ միջոց է:

Տերևավոր բանջարեղեն: Մաղադանոսը, նեխուրը, սամիթը, հազարը հարուստ են վիտամիններով, հատկապես վիտամին С-ով, ինչպես նաև В խմբի վիտամիններով և կարոտինոիդներով: Վայրի բույսերից են եղինջը, կռատուկը, թրթնջուկը և այլն: Վերջիններս առանձնանում են վիտամինների (С, և В խմբի) և հանքանյութերի (պղինձ, կալիում, ֆոսֆոր, երկաթ) մեծ քանակությամբ: Խորհուրդ է տրվում աղցանների տեսքով օգտագործել սակավարյունության, արյան մեջ խոլեստերինի բարձրացման, ստամոքսի թթվայնության նվազման դեպքում:

Եղինջ: Պարունակում է С, К, В2, А վիտամիններ, երկաթի, կալիումի, կալցիումի աղեր: Բարձրացնում է արյան մակարդելիությունը, մեծացնում է հեմոգլոբինի, էրիթրոցիտների և թրոմբոցիտների քանակը, նվազեցնում է արյան մեջ շաքարի քանակը, թողնում միզամուղ, վերքերն ապաքինող և օրգանիզմն ամրացնող ազդեցություն: Օգտակար է արնահոսությունների, սակավարյունության, միզամուղ օրգանների, լյարդի և միզապարկի հիվանդությունների, թութքի, տուբերկուլյոզի, նյութափոխանակության խանգարման դեպքում: Հղիության ընթացքում խորհուրդ է տրվում օգտագործել միայն բժշկի հետ խորհրդակցելուց հետո, քանի որ, ինչպես նշվեց, եղինջը մեծացնում է արյան մակարդելիությունը:

Կռատուկ: Արմատներում պարունակում է պոլիսախարիդ ինուլին, որը թթվային միջավայրում վերածվում է ֆրուկտոզայի, սպիտակուցներ, եթերային յուղ, բուսալորձ, վիտամին С: Ունի միզամուղ և քրտինքն օրգանիզմից դուրս մղող ազդեցություն, կարգավորում է արյան կազմը, նվազեցնում շաքարի խտությունը: